Głowomłot pospolity (Sphyrna zygaena) znany też jako ryba młot, młot, kusza młot lub rekin młot jest gatunkiem morskiej ryby zaliczanej do rodziny młotowatych (Sphyrnidae). Za jego charakterystyczną cechę uznaje się specyficzny kształt pyska przypominający spłaszczony, rozciągnięty poprzecznie młot. Rekin zasiedla umiarkowane wody słone w różnych zakątkach świata. W okresie letnim z reguły przenosi się do chłodniejszych akwenów. Głowomłoty pospolite w trakcie migracji zazwyczaj grupują się w większe ławice złożone nawet z kilku tysięcy osobników.
Ryby młoty zalicza się do jednych z największych reprezentantów rodziny młotowatych (Sphyrnidae). Mogą one dorastać nawet do 5 metrów długości, osiągając przy tym masę ciała do 400 kg. Głowomłot należy do mięsożerców. W skład jego diety wchodzą rozmaite ryby oraz bezkręgowce. Niektóre większe osobniki żywią się też innymi rekinami oraz płaszczkami.
Młoty należą do organizmów żyworodnych. Ciąża u tych ryb trwa od 10 do 11 miesięcy. Samice jednorazowo mogą wydać na świat miot składający się nawet z 50 młodych. Kusze młoty cieszą się ogromną popularnością ze strony smakoszy ryb. Przygotowuje się z nich słynną zupę z płetwy rekina.
Głowomłoty pospolite stanowią potencjalne niebezpieczeństwo dla ludzi. W praktyce jednak rzadko mają okazję spotkać się z człowiekiem. Nurkowie zazwyczaj wybierają bowiem cieplejsze wody niż te, w których przebywają rekiny.
Taksonomia i filogeneza
Ryba młot początkowo nosiła nazwę Squalus zygaena. Jej pierwszy opis został stworzony w 1758 roku. Opracował go szwedzki przyrodnik Karol Linneusz, który umieścił przygotowaną przez siebie charakterystykę w dziele Systema Naturae. Nie wyznaczył on przy tym żadnego okazu typowego. Przeprowadzone później szczegółowe badania morfologiczne wykazały bliskie pokrewieństwo młotów z głowomłotami olbrzymimi i nieco dalsze z głowmłotami tropikalnymi.
Opis
Długość ciała przeciętnego głowomłota pospolitego wynosi od 2,5 do 3,5 m. Największy zaobserwowany przez człowieka okaz kuszy młota miał 5 m długości. Do najbardziej charakterystycznych cech przedstawicieli tego gatunku zalicza się szeroki młot zwany cefalolem. Jego długość stanowi około ⅓ długości całego ciała. Nozdrza zwierzęcia zlokalizowane są po obu końcach cefalolu. Od każdego z nich odchodzą rowki skierowane w stronę środka młota. Zęby rekina mają kształt trójkąta. Pokryte są one gładkimi lub lekko pofalowanymi krawędziami.
Rekin młot ma smukłe ciało. Jego linia biegnąca między płetwami grzbietowymi nie zawiera charakterystycznych dla innych rekinów wypukłości. Pierwsza płetwa grzbietowa wyróżnia się zaokrąglonym kształtem. Druga natomiast jest mniejsza od płetwy odbytowej. Na skórze rekina znajdują się błyszczące, zachodzące na siebie łuski plakoidalne wyglądające jak litera W. Ryba wyróżnia się ciemnobrązowym lub oliwkowym ubarwieniem. Jej brzuch natomiast zazwyczaj jest biały.
Występowanie i siedliska
Głowomłoty pospolite – w przeciwieństwie do innych rekinów – są doskonale przystosowane do przebywania w chłodniejszych wodach oceanicznych i morskich. Dlatego przedstawicieli tego gatunku charakteryzuje szeroki zasięg naturalnego występowania. W Atlantyku zasiedlają wody w pasie od Nowej Szkocji po Wyspy Dziewicze na zachodzie oraz od Wysp Brytyjskich po Wybrzeże Kości Słoniowej na wschodzie, wliczając w to również basen Morza Śródziemnego. Osobniki żyjące w Oceanie Indyjskim zwykle spotyka się u wybrzeży Afryki Południowej, Indii i Sri Lanki. Obserwuje się je także w zachodnich rejonach Oceanu Spokojnego. Liczne populacje tych ryb notuje się od Zatoki Tonkińskiej po Japonię, Australię i Nową Zelandię.
Rekiny młoty preferują strefy przybrzeżne. Zazwyczaj pływają na głębokości do 20 metrów. Niekiedy jednak nurkują do poziomu 200 metrów. Ryby młoty relatywnie rzadko spotyka się na otwartej przestrzeni. Wolą przebywać w zatokach oraz estuariach.
Biologia i ekologia
Rekiny młoty na ogół prowadzą samotniczy tryb życia. Tylko sporadycznie pływają w niewielkich grupach. W trakcie migracji tworzą jednak ogromne ławice. Dla młodych osobników poważnym zagrożeniem jest żarłacz brunatny. Dorosłe natomiast często padają łupem orki.
Głowomłoty żywią się głównie rybami, innymi rekinami, głowonogami oraz skorupiakami. Ich często zdobyczą są także płaszczki. U młotów występuje żyworodność. Samica po 10-miesięcznej ciąży wydaje na świat od 20 do 50 młodych.
Interakcje z ludźmi
Kusza młot na ogół jest niebezpieczna dla ludzi. Do ataków na człowieka dochodzi jednak relatywnie rzadko. Rybę zwykle poławia się w celu pozyskania mięsa, skóry oraz oleju z wątroby. Międzynarodowa Unia Ochrony Przyrody (IUCN) uznaje rekina młota za gatunek zagrożony narażony wyginięciem. Nie dotyczy to jedynie terenów należących do Nowej Zelandii.
Przy okazji polecamy zapoznać się z artykułami:
- Piorun kulisty – jak wygląda i kiedy może się pojawić?
- Polscy nobliści – kim są polscy laureaci Nagrody Nobla
- 7 cudów świata – poznaj najbardziej znane starożytne budowle
Źródło
1. https://en.wikipedia.org/wiki/Smooth_hammerhead [dostęp: 14.10.2024].
© Źródło zdjęcia głównego: Wikimedia Commons. Autor: 出羽雀台 . Licencja: CC BY-SA 4.0.