Zebra górska to gatunek ssaka z rodziny koniowatych. Zamieszkuje południowo-zachodnią Afrykę. Wyróżnia się dwa podgatunki tych zwierząt: zebry przylądkowe (E. z. zebra), które spotkać można w Republice Południowej Afryki, oraz zebry namibskie (E. z. hartmannae). Występują one na terenach południowo-zachodniej Angoli i Namibii.
Taksonomia
W 2004 roku C. P. Groves i C. H. Bell przeprowadzili badania nad taksonomią zebr z rodzaju Equus, podrodzaju Hippotigris. Na podstawie swoich ustaleń doszli do wniosku, że zebra górska przylądkowa (Equus zebra zebra) oraz zebra górska namibska (Equus zebra hartmannae) to odrębne jednostki. W związku z tym zasugerowali, że powinno się je klasyfikować jako osobne gatunki: Equus zebra oraz Equus hartmannae. Jednakże, badania genetyczne Moodley’a i Harley’a z 2005 roku, które obejmowały 295 próbek zebr górskich, nie wykazały podstaw do rozdzielenia tych populacji na dwa odrębne gatunki. Badacze wskazywali, że zebra górska przylądkowa i zebra górska namibska powinny pozostać klasyfikowane jako podgatunki.
Opis
Zebra górska posiada charakterystyczny fałd skórny, tzw. podgardle. Jest on bardziej widoczny u zebry przylądkowej (E. z. zebra) niż u zebry namibskiej (E. z. hartmannae). Jak wszystkie współczesne zebry, także zebra górska ma również wyraziste paski w kolorze czarnym lub ciemnobrązowym. Układ tych pasków u każdego osobnika jest unikalny. Paski pokrywają całe ciało zwierzęcia, z wyjątkiem brzucha. Tło sierści zebry przylądkowej jest praktycznie białe. U zebry namibskiej z kolei ma ono odcień delikatnie żółtawy.
Dorosłe zebry górskie osiągają długość ciała (bez ogona) od 2,1 do 2,6 metra. Ich ogon mierzy od 40 do 55 cm. Wysokość w kłębie wynosi od 1,16 do 1,5 metra. Masa ciała dorosłych osobników waha się od 204 do 372 kilogramów. Zebry przylądkowe wykazują dymorfizm płciowy. Samice są większe od samców. U zebr namibskich taka różnica nie występuje.
Siedlisko
Zebry górskie najczęściej występują na stromych zboczach gór. Dlaczego? Rośnie tam wiele gatunków traw. I właśnie dlatego tereny te oferują zebrom najlepsze warunki do życia – odpowiednią ilość pożywienia i schronienie. Można je również zobaczyć na otwartych równinach i w lasach.
Ekologia
Zebry górskie zamieszkują gorące, suche i skaliste tereny górzyste. Można je również spotkać na terenach pagórkowatych. Najchętniej wybierają stoki i płaskowyże na wysokościach do 2000 metrów nad poziomem morza. Migrują jednak również na niższe tereny. Żywią się głównie kępami traw. Zjadają również korę, gałązki, liście, pąki, owoce oraz korzenie. Zwierzęta te codziennie piją wodę. W przypadku suszy, gdy powierzchniowe źródła wysychają, zebry kopią w korytach rzek. W ten sposób docierają do wody podziemnej.
Obecnie zebra przylądkowa występuje na innych obszarach niż zebra namibska. Skutecznie uniemożliwia to ich krzyżowanie. Nie zawsze jednak tak było. Podgatunki te zostały rozdzielone z powodu fragmentacji ich populacji, spowodowanej działalnością myśliwych, którzy niemalże wytępili te zwierzęta w północnej części Prowincji Przylądkowej Zachodniej w Republice Południowej Afryki. Historycznie zebry górskie zamieszkiwały całe wybrzeże południowo-zachodniej Afryki oraz region gór fałdowych na południu.
Zachowanie i cykl życia
Zebry górskie, w przeciwieństwie do zebr stepowych, nie tworzą dużych stad. Zazwyczaj łączą się w małe grupy rodzinne, które składają się z jednego ogiera i jednej do pięciu klaczy oraz ich młodych. Samotne samce tworzą odrębne grupy. Dojrzali osobnicy starają się zdobyć młode klacze, by stworzyć własne stado. Napotykają jednak na opór ze strony dominującego ogiera w grupie.
Klacze zazwyczaj rodzą jedno źrebię, które przez pierwsze miesiące życia żywi się mlekiem matki, a następnie stopniowo przechodzi na stały pokarm. Pełną samodzielność osiąga zwykle po kilku latach. Młode zebry przeważnie opuszczają stado matki, mając od 13 do 37 miesięcy. Samice zebry namibskiej starają się wypędzić swoje młode już w wieku około 14 miesięcy. Młode samce mogą przez jakiś czas wędrować samotnie, zanim dołączą do grupy kawalerów. Samice z kolei albo trafiają do nowego stada, albo łączą się z samcem, tworząc stado hodowlane.
Ochrona
Zebry górskie zostały wpisane na listę gatunków narażonych na wyginięcie – według Czerwonej Listy IUCN. Obydwa podgatunki są objęte załącznikiem II Konwencji o międzynarodowym handlu dzikimi zwierzętami i roślinami gatunków zagrożonych wyginięciem (CITES). Zebra górska przylądkowa była niegdyś niemal doszczętnie wytępiona. W latach 30. XX wieku liczba osobników zmniejszyła się do zaledwie 100. Intensywne działania ochronne sprawiły, że trend ten udało się odwrócić. Jak bardzo? W 1998 roku populacja wzrosła do około 1200 osobników. Dzięki dalszym staraniom ochronnym liczebność tych zwierząt wzrosła obecnie do ponad 2700 osobników żyjących na wolności. Mimo że oba podgatunki są objęte ochroną w parkach narodowych, nadal pozostają zagrożone. Europejski Program na rzecz Gatunku Zagrożonego oraz współpraca międzynarodowa w zarządzaniu populacjami w zoo mają na celu dalszą ich ochronę.
Zagrożenie
Głównym zagrożeniem dla zebr górskich jest utrata siedlisk na rzecz rolnictwa, polowania oraz prześladowania. Kłusownictwo w celach spożywczych, na przykład w trakcie walk partyzanckich, znacząco zmniejszyło liczebność populacji.
Przy okazji polecamy zapoznać się z artykułami:
- Potop czy lokalna powódź?
- 7 cudów świata – poznaj najbardziej znane starożytne budowle
- Strefy czasowe na świecie – czym są i ile jest stref czasowych na Ziemi?
Źródło
1. https://en.wikipedia.org/wiki/Mountain_zebra [dostęp: 14.10.2024].
© Źródło zdjęcia głównego: Wikimedia Commons. Autor: https://www.flickr.com/photos/mountjoy/. Licencja: CC BY 2.0.
