Arirania amazońska – arirania – wydra wielka – wydra olbrzymia 

Zobacz również

Strona głównaEncyklopedia zwierzątSsakiArirania amazońska – arirania - wydra wielka - wydra olbrzymia 

Arirania amazońska, znana także jako arirania, wydra wielka lub wydra olbrzymia (Pteronura brasiliensis) to południowoamerykański ssak drapieżny należący do rodziny łasicowatych (Mustelidae). Jest najdłuższym przedstawicielem tej rodziny. Osiąga nawet 1,8 metra długości. W przeciwieństwie do innych łasicowatych wydry te są gatunkiem wysoce społecznym. Tworzą grupy rodzinne liczące od trzech do ośmiu osobników, zdominowane przez parę rozmnażającą. Współpraca i spójność w grupie są niezwykle silne, choć między stadami zdarzają się konflikty terytorialne. Wydry olbrzymie prowadzą dzienny tryb życia. Są bardzo wokalne.

Arirania amazońska zamieszkuje północno-centralną część Ameryki Południowej. Zwierzęta spotkać można głównie w dorzeczu Amazonki i regionie Pantanal. Obecny zasięg występowania ssaków jest jednak fragmentaryczny. W XX wieku polowania na ich aksamitne futro, szczególnie intensywne w latach 50. i 60., drastycznie zmniejszyły populację. W 1999 roku gatunek został uznany za zagrożony wyginięciem. Liczebność dzikich populacji szacuje się na mniej niż 5000 osobników. Jednym z ostatnich bastionów gatunku pozostają Gujany oraz peruwiańska Amazonia, gdzie zwierzęta są chronione. Wydra olbrzymia jest jednym z najbardziej zagrożonych ssaków w neotropikach. Największym wyzwaniem dla jej przetrwania jest degradacja i utrata siedlisk.

Ariranie posiadają liczne cechy przystosowujące je do życia półwodnego. Należą do nich wyjątkowo gęste futro, ogon przypominający płetwę oraz błoniaste łapy. Zwierzęta preferują rzeki i strumienie z wodami słodkimi, często zalewane sezonowo. Można je jednak spotkać również nad jeziorami i źródłami. Budują rozległe obozowiska w pobliżu miejsc żerowania, usuwając znaczne ilości roślinności. Podstawą ich diety są ryby, zwłaszcza characynowate i sumy. Zdarza im się polować na kraby, żółwie, węże, a nawet małe kajmany. W naturalnym środowisku mają niewielu wrogów poza człowiekiem, choć konkurują o pożywienie z innymi drapieżnikami, takimi jak wydry długoogonowe czy krokodyle.

Pomimo swojej wyjątkowości i kluczowej roli w ekosystemach, wydry olbrzymie są rzadko spotykane w niewoli. W 2003 roku zaledwie 60 osobników znajdowało się w ogrodach zoologicznych na całym świecie.

Nazwa

Wydra olbrzymia nosi wiele nazw, które różnią się w zależności od regionu. W Brazylii nazywana jest „ariranha”. Słowo pochodzi z języka Tupi. Oznacza „wodną jaguarzycę” („onça-d’água”). W języku hiszpańskim spotyka się określenia „lobo de río” (wilk rzeczny) oraz „perro de agua” (pies wodny). Ostatni epitet odnosi się także do innych zwierząt. Wszystkie te nazwy były popularne zwłaszcza w raportach eksploratorów z XIX i początku XX wieku. Na całym kontynencie południowoamerykańskim używa się tych terminów, często z regionalnymi wariacjami.

W tłumaczeniach „wydra olbrzymia” pojawia się jako „nutria gigante” w języku hiszpańskim i „lontra-gigante” po portugalsku. Wśród rdzennych ludów wydra również ma różnorodne nazwy: Achuarowie określają ją jako „wankanim,” Sanumá jako „hadami,” a Makushi jako „turara.”

Nazwa naukowa, Pteronura, pochodzi z greckiego: „πτερόν” (pteron, pióro lub skrzydło) oraz „οὐρά” (oura, ogon). Nawiązuje do charakterystycznego, przypominającego skrzydło ogona tego gatunku.

Opis

Arirania amazońska spośród innych gatunków wydr wyróżnia się zarówno pod względem morfologicznym, jak i behawioralnym. Jest najdłuższym przedstawicielem rodziny łasicowatych. Samce mierzą od 1,5 do 1,7 metra długości (od głowy do ogona). Samice od 1 do 1,5 metra. Ich silnie umięśniony ogon może dodawać kolejnych 70 cm do całkowitej długości ciała. W przeszłości odnotowywano wyjątkowo duże samce, osiągające nawet 2,4 metra. Intensywne polowania mogły jednak wyeliminować takie okazy. Masa ciała zwierząt wynosi od 26 do 32 kg u samców i od 22 do 26 kg u samic.

Wydra olbrzymia ma najkrótsze futro spośród wszystkich gatunków wydr. Zwykle przyjmuje ono kolor czekoladowobrązowy. Może jednak mieć odcienie rudawe lub jasnobrązowe. Po zmoczeniu wygląda niemal na czarne. Niezwykle gęsta sierść uniemożliwia przenikanie wody do skóry. Włosy okrywowe o długości około 8 mm chronią podszerstek przed zamoczeniem. Charakterystyczne białe lub kremowe plamy na gardle i podbródku pozwalają na indywidualną identyfikację osobników już od urodzenia.

Głowa ma zaokrąglony kształt dzięki krótkiemu, nachylonemu ku dołowi pyszczkowi. Uszy są małe i zaokrąglone. Pokryty futrem nos z widocznymi jedynie szczelinowatymi nozdrzami pozwala na zamykanie ich podczas nurkowania. Czułe wibrysy (wąsy czuciowe) pomagają wykrywać zmiany ciśnienia wody i ruchy prądu. Ułatwia to polowanie. Krótkie, masywne nogi zakończone są dużymi, błoniastymi stopami z ostrymi pazurami. Przystosowanie do życia w wodzie obejmuje również zdolność do zamykania uszu i nosa pod wodą.

Wzrok wydry olbrzymiej, choć nie został jeszcze szczegółowo zbadany, wydaje się wyjątkowo dobry. Zwierzęta te polują głównie dzięki ostrości widzenia, a obserwatorów potrafią rozpoznać z dużych odległości. Ich dzienny tryb życia wskazuje na doskonałe przystosowanie zarówno do skutecznego polowania, jak i unikania drapieżników. Oprócz świetnego wzroku ssaki wyróżniają się także bardzo wyostrzonym słuchem i niezwykle czułym węchem.

Gatunek posiada 38 chromosomów (2n = 38). Stanowi to jedną z jego szczególnych cech biologicznych.

Zachowanie

Wydra olbrzymia to duży, dzienny i wyjątkowo towarzyski gatunek. Wczesne relacje podróżników opisują hałaśliwe grupy zwierząt, które otaczały łodzie eksploratorów. Jednak aż do przełomowych badań Anne Duplaix z końca lat 70. XX wieku wiedza naukowa na temat gatunku była bardzo ograniczona.

Od tego czasu, ze względu na status gatunku zagrożonego, arirania stała się przedmiotem licznych badań. Rosnąca świadomość ekologiczna oraz potrzeba ochrony jej malejącej populacji zaowocowały rozwojem wiedzy na temat biologii, zachowania i ekologii tego ssaka.

Wokalizacja

Wydra olbrzymia to wyjątkowo hałaśliwe zwierzę, znane z szerokiego repertuaru wokalizacji. Choć wszystkie wydry wydają dźwięki, pod względem częstotliwości i głośności arirania wyróżnia się na tle innych gatunków. Badania Anne Duplaix zidentyfikowały dziewięć podstawowych typów dźwięków, które mogą być dalej dzielone w zależności od kontekstu. 

Krótkie szczeknięcia „hah” lub wybuchowe parsknięcia wskazują na nagłe zainteresowanie, lub potencjalne zagrożenie. Drżący krzyk może być używany podczas pozorowanych ataków na intruzów. Niski pomruk pełni funkcję agresywnego ostrzeżenia. W obrębie grupy dźwięki przypominające mruczenie i gruchanie mają działanie uspokajające. Gwizdy mogą służyć jako sygnały pokojowe między stadami, choć dowody na to są ograniczone.

Młode wydry wydają piskliwe dźwięki, aby zwrócić uwagę dorosłych. Starsze młode skomlą i zawodzą, gdy zaczynają uczestniczyć w aktywnościach grupowych. Analiza z 2014 roku wykazała aż 22 rodzaje wokalizacji u dorosłych i 11 u noworodków. Co więcej, każda rodzina wydr posiada unikalną „sygnaturę dźwiękową”. Pozwala to jej członkom rozpoznawać się nawzajem w złożonym środowisku.

Przy okazji polecamy zapoznać się z artykułami:


Źródło

1. https://en.wikipedia.org/wiki/Giant_otter [dostęp: 06.01.2024]

© Źródło zdjęcia głównego: Wikimedia Commons. Autor: Charles J. Sharp. Licencja: CC BY-SA 4.0.

Jeśli podzielasz naszą misję i chciałbyś wesprzeć nasze działania, możesz to zrobić:

Z góry dziękujemy za okazaną nam pomoc!

Zobacz również

Popularne artykuły

Skip to content
facebook facebook facebook
x Chcę pomócChcę pomóc