Batalion – bojownik batalion – bojownik zmienny – biegus bojownik

Zobacz również

Strona głównaEncyklopedia zwierzątPtakiBatalion - bojownik batalion - bojownik zmienny - biegus bojownik

Batalion znany także jako bojownik batalion, bojownik zmienny, biegus bojownik czy bojownik odmienny (Calidris pugnax) to średniej wielkości ptak brodzący. Gniazduje na podmokłych terenach i wilgotnych łąkach północnej Eurazji. Jest ptakiem wędrownym. Na zimowiskach tworzy ogromne stada. Migruje do południowej i zachodniej Europy, a także Afryki oraz południowej Azji i Australii.

Bojownik zmienny ma długą szyję i zaokrąglony brzuch. Gatunek charakteryzuje się wyraźnym dymorfizmem płciowym. Samiec jest znacznie większy od samicy. W okresie godowym wyróżnia się barwnym upierzeniem, w tym jaskrawymi pióropuszami na głowie, pomarańczową, nagą skórą twarzy, czarnymi plamami na piersi oraz dużym kołnierzem ozdobnych piór. Samice oraz samce poza okresem lęgowym mają szaro-brązowy wierzch ciała i przeważnie białe spody. Samce występują w trzech odmianach upierzenia, w tym rzadkiej formie przypominającej wyglądem samice. Różne strategie zalotów stosowane na tokowisku obejmują widowiskowe unoszenie kolorowych piór głowy i szyi.

Samica składa cztery jaja w dobrze ukrytym gnieździe na ziemi. Inkubuje je i samotnie wychowuje pisklęta. Do drapieżników polujących na jaja i młode bataliony należą ssaki, takie jak lisy, zdziczałe koty i łasice, oraz ptaki, w tym duże mewy, krukowate i wydrzyki.

Biegus bojownik żeruje na wilgotnych łąkach i miękkim mule. Pożywienia szuka wzrokiem. W sezonie lęgowym jego dieta opiera się głównie na owadach. Podczas migracji i zimowania zjada również pokarm roślinny, w tym ryż i kukurydzę. Na liście IUCN gatunek klasyfikowany jest jako „najmniejszej troski”. Liczne populacje występują w Skandynawii i Arktyce. Niemniej jednak, w dużej części Europy jego zasięg kurczy się z powodu osuszania terenów, rosnącego użycia nawozów, utraty miejsc lęgowych oraz nadmiernych polowań. W związku z tym batalion został objęty porozumieniem AEWA dotyczącym ochrony wędrownych ptaków wodnych.

Taksonomia

Batalion należy do rodziny bekasowatych (Scolopacidae), która obejmuje typowe ptaki siewkowate. Najnowsze badania wskazują, że jego najbliższymi krewnymi są biegus płaskodzioby (Calidris falcinellus) i biegus ostrosterny (Calidris acuminata). Gatunek nie ma uznanych podgatunków ani geograficznych wariantów.

Bojownika zmiennego jako pierwszy opisał Karol Linneusz w 1758 roku w swoim dziele Systema Naturae. Nadał mu nazwę Tringa pugnax. W 1804 roku niemiecki przyrodnik Blasius Merrem przeniósł go do monotypowego rodzaju Philomachus. Najnowsze badania DNA wykazały, że lepiej pasuje do rodzaju Calidris. Nazwa rodzaju wywodzi się ze starogreckiego kalidris lub skalidris, określenia używanego przez Arystotelesa na opisanie szarych ptaków wodnych. Epitet gatunkowy pugnax nawiązuje do agresywnego zachowania bataliona na tokowiskach. Pochodzi z łacińskiego słowa oznaczającego „waleczny”.

Pierwotna angielska nazwa ptaka, ree, pochodzi z co najmniej 1465 roku. Może wywodzić się z dialektycznego określenia oznaczającego „rozgorączkowany”. Późniejsze określenie samicy – reeve – ma niejasne pochodzenie. Być może nawiązuje do urzędnika feudalnego (shire-reeve), którego stroje porównywano do efektownego upierzenia samca. Obecna angielska nazwa, ruff, pojawiła się w 1634 roku. Nawiązuje do ozdobnego kołnierza noszonego od połowy XVI do połowy XVII wieku.

Opis

Batalion ma charakterystyczny wygląd; z małą głową, średniej długości dziobem, długą szyją i zaokrąglonym brzuchem. Posiada długie nogi. Ich kolor zależy od wieku. U młodych ptaków są ciemnozielonkawe, u dorosłych różowe lub pomarańczowe, a u niektórych samców w okresie godowym intensywnie pomarańczowoczerwone. W locie batalion uderza skrzydłami wolniej i głębiej niż inne ptaki o podobnych rozmiarach. Na skrzydłach widoczna jest wąska, niejednoznaczna biała pręga, a po bokach ogona białe owalne plamy.

Wyraźny dymorfizm płciowy

Gatunek charakteryzuje się wyraźnym dymorfizmem płciowym. Typowy samiec jest znacznie większy od samicy. Osiąga długość 29–32 cm. Rozpiętość skrzydeł wynosi 54–60 cm. Waży około 180 g. W okresie godowym, przypadającym na maj i czerwiec, jego nogi, dziób oraz brodawkowata naga skóra na twarzy stają się pomarańczowe. Charakterystyczne ozdoby to barwne pióropusze na głowie i kołnierz na szyi. Ich barwa różni się w zależności od indywidualnych cech poszczególnych osobników. Mogą być czarne, kasztanowe lub białe, o jednolitej, pręgowanej lub nieregularnej kolorystyce. Grzbiet zdobią łuskowate wzory w odcieniach szaro-brązowych, często z czarnymi lub kasztanowymi piórami. Białe podbrzusze kontrastuje z czernią na piersi. Uważa się, że zmienność upierzenia pomaga w identyfikacji indywidualnej podczas zbiorowych zalotów.

Poza okresem lęgowym ozdoby samców zanikają. Ich nogi, dziób i skóra twarzy przybierają mniej intensywne barwy. Upierzenie przypomina to charakterystyczne dla samic. Szaro-brązowy grzbiet kontrastuje z białym spodem. Na piersi widoczne są szare plamy.

Samice i młode

Samice mierzą 22–26 cm. Rozpiętość skrzydeł wynosi 46–49 cm. Waga to około 110 g. W szacie godowej mają szaro-brązowe grzbiety z białymi obwódkami na ciemnych piórach oraz plamkowane czarne brzegi piersi i boków. W zimie ich upierzenie przypomina to występujące u samców. Łatwo je jednak odróżnić po mniejszych rozmiarach. Młode bataliony wyglądem, przypominają dorosłe osobniki poza okresem lęgowym, ale z wyraźniejszymi łuskowatymi wzorami na grzbiecie i jasnobrązowym odcieniem spodnich części ciała.

Cykl pierzenia

Samce zaczynają pierzenie w szatę godową jeszcze przed powrotem na lęgowiska. Ilość osobników z ozdobami głowy i szyi rośnie wiosną. Ptaki drugoroczne rozwijają pełne upierzenie wolniej niż starsze samce. Może to być związane z większym zużyciem energii podczas migracji. Zarówno samce, jak i samice przechodzą dodatkowy etap pierzenia między zimowym a letnim upierzeniem. Jest to rzadkością wśród ptaków siewkowatych. W pełnej szacie godowej samce wymieniają wszystkie pióra zimowe oraz część prążkowanych. Samice natomiast zachowują prążkowane pióra, wymieniając jedynie te zimowe. 

Możliwość pomyłki z innymi ptakami

Batalion bywa mylony z innymi siewkowatymi. Młody biegus ostrosterny (Calidris acuminata) ma podobne rudo-pomarańczowe piersi. Biegus bojownik wyróżnia się jednak smuklejszą sylwetką, dłuższą szyją i nogami oraz mniej wyraźnym wzorem na głowie. Biegus płowy (Calidris subruficollis) również przypomina młodego bataliona. Jest jednak od niego wyraźnie mniejszy. Ma krótszy dziób i bardziej zaokrąglone ciało.

Przy okazji polecamy zapoznać się z artykułami:


Źródło

1. https://en.wikipedia.org/wiki/Ruff_(bird) [dostęp: 2.01.2025]

© Źródło zdjęcia głównego: Wikimedia Commons. Autor: Arjan Haverkamp. Licencja: CC BY 2.0.

Jeśli podzielasz naszą misję i chciałbyś wesprzeć nasze działania, możesz to zrobić:

Z góry dziękujemy za okazaną nam pomoc!

Zobacz również

Popularne artykuły

Skip to content
facebook facebook facebook
x Chcę pomócChcę pomóc