Jaki jest największy dinozaur na świecie?

Dinozaury od lat fascynują zarówno zawodowych paleontologów, jak i zwykłych zjadaczy chleba. Te prehistoryczne gady odznaczają się bowiem szeregiem unikalnych cech. Wyobraźnię współczesnego człowieka rozpalają zwłaszcza imponujące rozmiary przedstawicieli wielu gatunków jaszczurów. Duża część tych zwierząt osiągała bowiem gabaryty zbliżone do wielkości płetwala błękitnego. A to – jak wiadomo – jest niekwestionowany rekordzista w tej dziedzinie. Które dinozaury uznaje się zatem za największe na świecie?

Największy dinozaur roślinożerny

Zgodnie z zamysłem Stwórcy ziemia została stworzona po to, aby stać się mieszkaniem dla człowieka i innych żywych stworzeń – zarówno małych, jak i wielkich. W Księdze Rodzaju czytamy: Bóg uczynił różne rodzaje dzikich zwierząt, bydła i wszelkich zwierząt pełzających po ziemi. I widział Bóg, że były dobre (Rdz 1, 25). 

Wśród prehistorycznych gadów o niebotycznych rozmiarach ciała palma pierwszeństwa należała do zauropodów. Grupa ta składała się wyłącznie ze zwierząt roślinożernych. W większości przypadków cechowały się one małą i lekką głową. Ta część ciała była osadzona na co najmniej kilkumetrowej szyi, dla której przeciwwagę stanowił długi i masywny ogon. Największe zauropody miały około 40 metrów długości i mierzyły od 15 do 20 metrów wzrostu. Ich waga oscylowała natomiast na poziomie od 70 do 80 ton¹.

Który jaszczur z grupy zauropodów zasługuje na miano największego dinozaura na świecie (nie tylko wśród zwierząt roślinożernych)? Trudno stwierdzić to jednoznacznie. Niektórzy naukowcy uważają, że tytuł powinien trafić do Amficelias fragillimus. Zaliczany do diplodoków gad według ostrożnych szacunków mógł mieć od 40 do nawet 60 m długości. Pod tym względem przewyższał zatem 35-metrowego płetwala błękitnego. Najprawdopodobniej nie dorównywał mu jednak masą ciała, która wynosiła około 120 ton².

Faktyczne istnienie Amficelias fragillimus niekiedy podawane jest jednak w wątpliwość. Dlatego część naukowców stoi na stanowisku, że największym lądowym stworzeniem na Ziemi – przynajmniej pod względem długości ciała – był Patagotitan mayorum. Gad, którego szczątki odkryto na terenie Patagonii w Argentynie, mierzył zapewne około 40 m długości. Jego masę ciała oszacowano natomiast na 77 ton. Stojący na tylnych łapach jaszczur osiągał 20 metrów wzrostu. To wielkość porównywalna do siedmiopiętrowego budynku³.

Patagotitany przypuszczalnie nie były jednak najcięższymi roślinożercami. W tym aspekcie wyprzedzały je bowiem m.in. puertazaury oraz argentynozaury, które mogły ważyć od 80 do 90 ton⁴.

Największy dinozaur mięsożerny

Pewne wątpliwości budzi także klasyfikacja największych mięsożerców wśród prehistorycznych gadów. Jeśli bowiem wziąć pod uwagę samą masę ciała, tytuł rekordzisty we wspomnianym aspekcie należałoby przyznać gigantozaurowi. Jaszczur ten ważył od 8 do 14 ton przy długości ciała na poziomie mniej więcej 13 metrów. Pochodzący z terenów dzisiejszej Argentyny gad odznaczał się stosunkowo lekką budową ciała. Dlatego też przypuszcza się, że jak na swoje imponujące gabaryty, był bardzo zwinny. Muskularne i silne nogi ułatwiały mu sprawne poruszanie się i szybkie ataki na potencjalne ofiary⁵.

Jednak przy uwzględnieniu wyłącznie kryterium wymiarów ciała, największym prehistorycznym gadem mięsożernym okazuje się spinozaur. Jaszczur osiągający długość od 15 do 18 metrów i wagę około 9 ton prowadził nietypowy jak na dinozaura tryb życia. Zwierzę to było bowiem doskonale przystosowane do życia w środowisku wodnym. Do jego ulubionych przysmaków należały ryby. W ich sprawnym chwytaniu pomagały mu krokodylopodobne szczęki wyposażone w mocne zęby. Na grzbiecie spinozaura występował charakterystyczny pancerz złożony z kolców kręgowych. Prawdopodobnie pełnił on funkcję termoregulacyjną⁶.

Największy dinozaur wodny

Jak już wspomnieliśmy, woda nie była typowym środowiskiem życia dinozaurów. Przedstawiciele wszystkich znanych gatunków prehistorycznych gadów (poza spinozaurem) żerowali na lądzie. Morza i oceany były natomiast skolonizowane przez inne stwory. Z woli Boga zbiorniki wodne zostały zapełnione różnymi stworzeniami. Czytamy o tym m.in. w Księdze Psalmów: Oto morze wielkie, długie i szerokie, a w nim jest bez liku żyjątek i zwierząt wielkich i małych (Ps 104, 25).

Wśród prehistorycznych stworów wodnych wymienia się plezjozaury, mozazaury oraz ichtiozaury. Największy żyjący w czasach dinozaurów stwór morski zaliczał się do ostatniej z wymienionych grup – był to szastazaur. Waga osobników należących do tego gatunku mogła wynosić od 30 do nawet 60 ton. Szacuje się, że dorastały one do około 20-23 metrów długości⁷.

Szczątki szastazaura zostały odkryte na Wyspach Brytyjskich. Zwierzę to wyróżniało się długą głową zakończoną długim pyskiem. Prawdopodobnie szastazaur nie miał płetwy grzbietowej lub była ona relatywnie niewielka. Szastazaur zaliczał się do drapieżników. Żywił się głównie rybami i innymi małymi zwierzętami (m.in. głowonogami)⁸.

Największy dinozaur latający

Umiejętność latania cechowała tylko nieliczne grupy dinozaurów. Do takich należały pterozaury. Wśród tych zwierząt było też zwierzę powszechnie uważane za największe latające stworzenie w historii. Naukowcy nadali mu miano kecalkoatla. Typowy przedstawiciel tego gatunku miał około 6 metrów długości i ważył mniej więcej 250 kg. Jego rozpiętość skrzydeł oscylowała na poziomie od 11 do 12 metrów⁹.

Największe latające dinozaury wyróżniała długa, pozbawiona zębów czaszka oraz silnie wydłużona szyja, przypominająca tę występującą u współczesnej żyrafy. Mimo ogromnych rozmiarów ciała zwierzęta te były doskonałymi lotnikami. Swobodne przemieszczanie się w locie umożliwiały im wznoszące się prądy rozgrzanego powietrza. Pokrywająca ich tułów włosopodobna warstwa zapewniała zachowanie stałej temperatury ciała. Kecalkoatle zasiedlały głównie środowiska leśne. Jednak pożywienie zdobywały w wodzie. W trakcie polowania brodziły przez jakiś czas w wybranym zbiorniku. Po wypatrzeniu potencjalnej ofiary zanurzały dziób w tafli i wyciągały zdobycz. Taka strategia zdobywania pożywienia przypomina taktykę stosowaną przez współczesne czaple¹⁰.

Ciekawy był też sposób wzbijania się w powietrze kecalokoatlów. Zwierzęta te najpierw przykucały na ziemi, a następnie wystrzeliwały w górę na wysokość około 2,5 metra. Dopiero wtedy rozpościerały skrzydła i obierały odpowiedni kierunek lotu¹¹.

Przy okazji polecamy zapoznać się z artykułami:

• Diplodok
• Giganotozaur
• Welociraptor
• Dinozaury z długą szyją – diplodok i brachiozaur
• Szokujące odkrycie – czyżby dinozaury żyły niedawno?

Przypisy

1. K. Malesińska, Największy dinozaur świata, Biuro Rekordów, https://biurorekordow.pl/najwiekszy-dinozaur-swiata/ [dostęp: 06.03.2025]
2. H. Drabik, W swoim ogrodzie znalazł kości. Nie spodziewał się, do kogo należały, RMF FM, 31.08.2022, https://www.rmf.fm/magazyn/news,51026,w-swoim-ogrodzie-znalazl-kosci-nie-spodziewal-sie-do-kogo-nalezaly-foto.html [dostęp: 06.03.2025].
3. K. Malesińska, Największy dinozaur świata, dz. cyt.
4. Tamże.
5. K. Szatan, Największe dinozaury mięsożerne: Top 5 drapieżników wszech czasów, Śladami Bohaterów, 28.06.2024, https://sladamibohaterow.pl/najwieksze-dinozaury-miesozerne-top-5-drapieznikow-wszech-czasow [dostęp: 06.03.2025].
6. Tamże.
7. Szastazaur, Wikipedia, https://pl.wikipedia.org/wiki/Szastazaur [dostęp: 06.03.2025].
8. 10 największych wodnych dinozaurów w historii, My Dinosaurs, 06.09.2022, https://www-mydinosaurs-com.translate.goog/blog/top-10-biggest-water-dinosaurs-ever-ln-history/?_x_tr_sl=en&_x_tr_tl=pl&_x_tr_hl=pl&_x_tr_pto=rq [dostęp: 06.03.2025].
9. M. Łysiak, Quetzalcoatl to największe latające stworzenie w historii. Był rozmiarów żyrafy, ale polował jak czapla, National Geographic, 27.09.2023, https://www.national-geographic.pl/przyroda/najwieksze-latajace-stworzenie-w-historii-quetzalcoatlus-byl-wielkosci-zyrafy/ [dostęp: 06.03.2025].
10. Tamże.
11. Tamże.

© Źródło zdjęcia głównego: leonardo.ai.