Idolek mauretański, idolek (Zanclus cornutus) to gatunek morskiej ryby promieniopłetwej należącej do rodziny Zanclidae. Jest jedynym przedstawicielem monotypowego rodzaju Zanclus i jedynym żyjącym gatunkiem w rodzinie Zanclidae. Ryba ta występuje na rafach koralowych w regionie Indo-Pacyfiku.
Taksonomia
Idolek mauretański został po raz pierwszy formalnie opisany jako Chaetodon cornutus w 1758 roku przez Karola Linneusza w 10. edycji Systema Naturae, z lokalizacją typową „Morza Indyjskie”. W 1831 roku Georges Cuvier sklasyfikował go w nowo utworzonym, monotypowym rodzaju Zanclus. W 1876 roku Pieter Bleeker zaproponował utworzenie monotypowej rodziny Zanclidae. Rodzina Zanclidae jest klasyfikowana w podrodzaju Acanthuroidei rzędu Acanthuriformes.
Etymologia
Niezwykła nazwa Idolka mauretańskiego prawdopodobnie pochodzi z Azji Południowo-Wschodniej, gdzie rybacy darzą te ryby szacunkiem, wypuszczając je po złowieniu i składając im pokłon. Nazwa rodzaju Zanclus pochodzi od starogreckiego słowa zanklon, co oznacza ‘sierp’, nawiązując do długiej, zakrzywionej płetwy grzbietowej. Nazwa gatunkowa cornutus oznacza ‘rogaty’ i odnosi się do małych kostnych wyrostków nad oczami.
Opis
Ciało Idolka mauretańskiego jest silnie spłaszczone i dyskowate, z rurkowatym pyskiem i małymi kostnymi wyrostkami nad oczami u dorosłych osobników. Pysk jest mały i posiada wiele długich, szczeciniastych zębów. Brak kolców lub ząbków na przedoperculum lub trzonie ogonowym. Płetwa grzbietowa jest podparta przez 6 lub 7 kolców, które są wydłużone w długi filament przypominający bat, oraz 39-45 miękkich promieni. Płetwa odbytowa zawiera 3 kolce i między 31 a 37 miękkich promieni. Maksymalna zanotowana długość całkowita to 23 cm, chociaż 21 cm jest bardziej typowa. Mają białe ciało z dwoma szerokimi czarnymi pionowymi pasami oraz żółtą plamą na tylnej części ciała i żółtym siodłem na pysku. Płetwa ogonowa jest czarna z białym marginesem.
Występowanie i siedlisko
Idolek mauretański to ryba o szerokim zasięgu występowania w Oceanie Spokojnym i Indyjskim. Można ją spotkać od wschodnich wybrzeży Afryki między Somalią a RPA aż po Hawaje i Wyspę Wielkanocną. Występuje również we wschodnim Pacyfiku, od południowej Zatoki Kalifornijskiej po Peru, w tym na wielu wyspach, takich jak Galapagos i Wyspa Kokosowa. Jest rybą bentopelagialną żyjąca na głębokościach od 3 do 182 metrów, zarówno w mętnych lagunach nad rafami koralowymi, jak i w przejrzystych wodach na rafach koralowych i skalistych.
Biologia
Murzyn wąsacz żywi się gąbkami, polipami koralowymi, osłonicami i innymi bentosowymi bezkręgowcami. Zazwyczaj spotyka się go w małych grupach liczących 2-3 osobników, ale może być również samotnikiem lub gromadzić się w większych ławicach. Mają długi pelagiczny etap larwalny, co sprawia, że są tak szeroko rozprzestrzenione i geograficznie jednolite. Te ryby są pelagicznymi tarłami – samce i samice wypuszczają nasienie i jaja do wody, a zapłodnione jaja unoszą się z prądem.
Idolek mauretański odżywia się gąbkami, polipami koralowymi, osłonicami oraz innymi bentonicznymi bezkręgowcami. Najczęściej można go spotkać w małych grupach liczących 2-3 osobniki, choć czasem występuje samotnie lub tworzy większe ławice. Ich długi pelagiczny etap larwalny sprawia, że są szeroko rozprzestrzenione i geograficznie jednolite. Samce i samice wypuszczają nasienie i jaja do wody, które po zapłodnieniu unoszą się z prądem.
W akwarium
Idolki mauretańskie znane są z trudności w utrzymaniu w niewoli. Potrzebują dużych akwariów, często o pojemności przekraczającej 380 litrów. Są bardzo żarłoczne i mogą być destrukcyjne.
Idolki mauretańskie są zwykle bardzo wybredne w kwestii jedzenia. Mogą albo nie jeść nic i w rezultacie umrzeć, albo zjadać wszystko naraz.
Źródło
1. https://en.wikipedia.org/wiki/Moorish_idol [dostęp: 07.08.2024].
© Źródło zdjęcia głównego: Wikimedia Commons. Autor: Brocken Inglory. Licencja: CC BY-SA 3.0.
