Wstężnice, znane również jako wstężniaki (Nemertini, Nemertina) to typ zwierząt bezkręgowych. Większość z nich ma zabarwienie szarawe lub mleczne, jednak niektóre z nich charakteryzują się jaskrawymi kolorami ciała w odcieniach żółci, pomarańczu, czerwieni i zieleni.
Opis
Najmniejsze gatunki mają zaledwie kilka milimetrów długości, większość nie przekracza 20 cm, niektóre osiągają ponad 1 metr.
Większość z nich potrafi rozciągnąć swoje ciało dziesięciokrotnie w spoczynku, natomiast w obliczu zagrożenia mogą je skrócić do 50% i zwiększyć szerokość do 300%.
Ciekawym przypadkiem jest Lineus longissimus, jeden z gatunków wstężnic, który osiąga długość 30 metrów, a w rekordowych przypadkach może wydłużyć się nawet do 55 metrów, co czyni go najdłuższym zwierzęciem na naszej planecie.
Mniejsze wstężniaki mają przeważnie cylindryczny kształt, podczas gdy większe są spłaszczone w okolicy grzbietu i brzucha. Wiele z nich ma widoczne wzory w różnych odcieniach żółtego, pomarańczowego, czerwonego i zielonego.
Wstężnice wykazują zdolności do bioluminescecji.
Oddychanie i układ krwionośny
Oddychanie u wstężnic odbywa się przez skórę. W ich organizmach nie stwierdzono serca ani tętnic; przepływ płynu zależy od skurczów naczyń krwionośnych i mięśni ścian ciała.
Płyn w ciele jest zwykle bezbarwny, choć u niektórych gatunków może on zawierać komórki w kolorze żółtym, pomarańczowym, zielonym lub czerwonym. Czerwono zabarwiony płyn zawiera hemoglobinę i transportuje tlen, natomiast rola pozostałych pigmentów pozostaje badaczom nieznana.
Układ wydalniczy składa się z komórek płomykowych, które filtrują produkty przemiany materii i usuwają je przez sieć kanałów.
Środowisko
Wstężnice zazwyczaj zamieszkują dno morskie, zagrzebują się w mule lub piasku. Preferują przydenne wody przybrzeżne, choć kilka gatunków wstężniaków żyje w środowisku słodkowodnym lub lądowym oraz w wilgotnych i chłodnych miejscach.
Układ nerwowy i zmysły
Układ nerwowy wstężnic składa się z pierścieniowatego mózgu, który łączy się z układem nerwowym biegnącym wzdłuż ciała. Wiele gatunków posiada dodatkowo chemoreceptory i proste oczy, zdolne jedynie do wykrywania światła.
Układ nerwowy często ma kolor czerwony lub różowy z powodu obecności hemoglobiny, która magazynuje tlen na czas wzmożonej aktywności lub w przypadku niedotlenienia, na przykład podczas kopania w osadach ubogich w tlen.
Układ pokarmowy i odżywianie
Układ pokarmowy wstężnic zaczyna się otworem gębowym, a kończy odbytem na końcu ogona. Nad przewodem pokarmowym biegnie jama, w której spoczywa ssawka, narząd wykorzystywany do chwytania ofiar. W stanie spoczynku znajduje się wewnątrz jamy otworu gębowego, ale w razie potrzeby wysuwa się ona nad otwór, owija wokół ofiary i uwalnia toksyny potrzebne do uśmiercenia zdobyczy.
Większość tych zwierząt to drapieżniki polujące na pierścienice, małże jadalne i skorupiaki, ale niektóre z nich są padlinożercami.
Ruch
Większość wstężniaków porusza się za pomocą rzęsek i śluzu, który wydzielają. Zazwyczaj poruszają się powoli. Niektóre z nich potrafią pływać.
Rozmnażanie i cykl życia
Większość gatunków jest rozdzielnopłciowa, choć wszystkie słodkowodne wstężnice są hermafrodytyczne. Liczne gonady uwalniają gamety, gdy są one gotowe do zapłodnienia. Rozwój zarodka przebiega według wzorca, który pozwala przewidzieć los komórek na podstawie ich pochodzenia.
Większe gatunki często dzielą się po stymulacji, a nowo powstałe fragmenty mogą przekształcać się w pełnowartościowe osobniki. Niektóre wstężniaki regularnie fragmentują się i wykazują zdolność do wytworzenia pełnowartościowego ciała nawet z części z okolic ogona. Tego rodzaju ekstremalna regeneracja ogranicza się do zaledwie kilku typów wstężnic.
Podsumowanie
Wstężnice po raz pierwszy zaobserwowano w starożytności, chociaż ich taksonomia została określona dopiero w XIX wieku. Wstężniaki są szeroko rozpowszechnione w różnych środowiskach i pełnią istotne role w ekosystemach morskich, słodkowodnych i lądowych: zarówno poprzez bycie drapieżnikiem, jak i ofiarą.
Ich unikalne cechy, takie jak zdolność do regeneracji i złożony układ nerwowy, czynią je interesującym obiektem badań biologicznych.
Zrozumienie biologii, zachowań i interakcji wstężnic z innymi organizmami może przyczynić się do lepszego zrozumienia funkcjonowania ekosystemów, w których żyją.
Źródło
1. https://en.wikipedia.org/wiki/Nemertea [dostęp: 27.09.2024].
© Źródło zdjęcia głównego: Wikimedia Commons. Autor:Adriaan Gittenberger & Cor Schipper. Licencja: CC BY 3.0.
