Skórnik szorstki (Stereum hirsutum (Willd.) Pers.) to gatunek grzybów należący do rodziny skórnikowatych (Stereaceae).
Nazewnictwo
Skórnik szorstki po raz pierwszy poprawnie został zdiagnozowany przez Carla von Willdenowa w 1787 roku jako Thelephora hirsuta. Do rodzaju Stereum został przeniesiony przez Christiaana Persoona w 1800 roku i zatwierdzony przez Eliasa Friesa. Jego nazwę polską podał Franciszek Błoński w 1888 roku. W polskim piśmiennictwie mykologicznym gatunek ten opisywany był też jako pleśniak szorstkowłosisty lub skórniak kosmaty.
Morfologia
Owocniki są jednoroczne, tworzą liczne skupiska. Pojedynczy owocnik ma szerokość 0,5-3 cm i 1-2 mm grubości, kształt ma rozpostarty, rozpostarto-odgięty, półeczkowaty, konsolowaty i jest pofałdowany. Licznie rosnące obok siebie owocniki ułożone są dachówkowato lub łączą się z sobą. Do podłoża przyrastają górną powierzchnią, a ich boki odginają się na zewnątrz.
Grzyb rośnie na pniach, tworząc odgięte górą kapelusiki. Górna powierzchnia jest owłosiona, aksamitna, szorstka lub szczeciniasta. Ma kolor białawy, ochrowożółty, szarordzawobrązowy i jest koncentrycznie strefowana i pręgowana. Brzeg owocnika jest ostry i falisty.
Miąższ mocno odbiega od typowego miąższu większości podstawczaków. Składa się z dwóch warstw: zewnętrznej, bardzo cienkiej, dostrzegalnej dopiero pod lupą, zwanej korteksem, oraz wewnętrznej, grubej, niezwykle twardej i skórzastej lub korkowatej, zwanej kontekstem. Kontekst skórnika szorstkiego jest biały, nie zmienia koloru po skaleczeniu.
Zarodniki są amyloidalne, przezroczyste, w kształcie cylindryczno-eliptycznym. Osiągają zwykle 4-8 x 2,5-3,5 μm.
Występowanie
Skórnik szorstki to jeden z najszerzej rozpowszechnionych grzybów świata, spotykany niemal wszędzie oprócz Antarktydy. W Polsce jest bardzo pospolity. Jest jednym z najczęściej występujących grzybów na martwym drewnie. Występuje na obszarze całego kraju. W górach dochodzi do górnej granicy lasu, spotykany jest także na pojedynczych drzewach rosnących już powyżej tej granicy, w piętrze kosodrzewiny.
Występuje w lasach, zaroślach, parkach, ogrodach, przy drogach. Wytwarza owocniki przez cały rok. Rozwija się w drewnie, głównie drzew liściastych. Zanotowano jego występowanie na: olszy czarnej, olszy szarej, brzozie brodawkowanej, grabie, czereśni, leszczynie, buku, śliwie domowej, dębie, lilaku, lipie drobnolistnej, a także niektórych innych gatunkach krzewów uprawianych w parkach i ogrodach jako rośliny ozdobne.
Na drzewach iglastych występuje rzadko, choć obserwowano go na jodle. Rośnie głównie na leżących na ziemi gałęziach drzew i krzewów oraz na pniakach. Bywa spotykany również w zawilgoconych mieszkaniach na drewnianych podłogach i boazeriach, na drewnianych ogrodzeniach, drewnianych konstrukcjach w szklarniach i na dębowych podkładach kolejowych.
Znaczenie
Skórnik szorstki to grzyb niejadalny. Rozwija się głównie na martwym drewnie, czasami jednak rośnie również na żywych drzewach (atakuje uszkodzone miejsca kory). Powoduje białą zgniliznę drewna, także użytkowego i może wyrządzać szkody materialne.
Zastosowanie
Dawniej prowadzono badania nad wykorzystaniem ciał czynnych ze skórnika szorstkiego do produkcji antybiotyków i antyneoplastonów (czyli substancji zabijających komórki nowotworowe, ale stosunkowo niegroźnych dla zdrowych komórek).
Przy okazji polecamy zapoznać się z artykułami:
- Płomyczka galaretowata
- Czasznica olbrzymia
- Co Biblia mówi na temat zdrowej diety i odżywiania?
- Niedźwiedziopsy – czy powrócą?
- Zegar genetyczny – jaki mamy czas?
Źródła
- https://pl.wikipedia.org/wiki/Skórnik_szorstki
- https://www.ekologia.pl/wiedza/grzyby/skornik-szorstki
© Źródło zdjęcia głównego: Wikimedia Commons. Autor: Jerzy Opioła. Licencja: CC BY-SA 3.0.
