Płetwy przeobrażone w kończyny – czy mamy dowód na tę ewolucję?

Zobacz również

Powszechnie w kręgach naukowych panuje przekonanie, że płetwy u ryb w drodze ewolucji zamieniły się w kończyny, dzięki czemu ryby mogły wymaszerować na ląd, stając się zwierzętami lądowymi. O kandydatach na ogniwa pośrednie pisaliśmy tutaj. Teraz z kolei wspomnimy krótko o pewnym ciekawym doświadczeniu laboratoryjnym.

Płetwy w eksperymencie genetycznym

W czasopiśmie Developmental Cell opublikowano interesujące badanie genetyczne1. Badaniu poddany został danio pręgowany – słodkowodna ryba z rodziny karpiowatych. Ponieważ tym gatunkiem można łatwo manipulować, modyfikując jego DNA, był on odpowiednim organizmem modelowym do badań embriologicznych. Naukowcy mogli też w łatwy sposób obserwować efekty swoich działań w rozwijających się przezroczystych zarodkach.

I tak Fernando Casares z Wyższej Rady Badań Naukowych w Hiszpanii (Consejo Superior de Investigaciones Científicas) oraz jego współpracownicy wprowadzili element kontrolny (przełącznik genetyczny) z DNA myszy do danio pręgowanego. Radykalnie zwiększyło to ekspresję kluczowego genu rozwojowego danio pręgowanego o nazwie hoxd13, czego skutkiem był wieloraki przyrost produktu tego genu w rozwijającej się tkance rybich płetw.

Powstały w ten sposób wydłużone i zniekształcone odcinki zaburzonej tkanki. Zniekształcenia nie były symetryczne, ale wykazywały niekontrolowany rozwój. Embriony rosły tak przez 4 dni, a następnie wszystkie umarły.

Fernando Casares i jego współpracownicy stwierdzili, że przeprowadzone przez nich badanie miało głęboki wpływ na zrozumienie hipotetycznej zmiany ewolucyjnej potrzebnej do tego, aby płetwy ryb przekształciły się w ramiona, dłonie, nogi i stopy. Spekulują, że setki milionów lat temu u przodków czworonogów z jakiegoś powodu zwiększył się poziom ekspresji genu hoxd13, co mogło pozwolić na wyewoluowanie kończyn.

Jednak gdy magazyn New Scientist zapytał Casaresa o spopularyzowane twierdzenie, wówczas badacz odpowiedział:

Oczywiście nie byliśmy w stanie wyhodować rąk2.

Płetwy dają do myślenia…

Rodzą się tu pewne pytania. Czy rzeczywiście powyższe badanie stanowi jakikolwiek dowód na to, że kończyny mogły powstać z płetw? Czy może raczej pokazały one, jak doskonale zbudowany i dostrojony jest genom? Skutkiem nadekspresji genu hoxd13 nie było bowiem rozwinięcie przez ryby kończyn ani żadnych innych korzystnych ewolucyjnie wyrostków. Skutkiem było całkowite zaburzenie normalnego rozwoju rybich płetw.

Zmiana poziomu ekspresji tylko jednego genu zakłóciła precyzyjnie dostrojony system setek oddziałujących ze sobą genów w nieredukowalnie złożonej rozwojowej sieci genetycznej, co doprowadziło do śmierci organizmów. Czy zatem twierdzenie, że przeprowadzone badanie jest dowodem na ewolucję płetw w kończyny, nie jest nadinterpretacją?


Przypisy

  1. Freitas, R. et al. 2012. Hoxd13 Contribution to the Evolution of Vertebrate Appendages. Developmental Cell. 23 (6): 1219-1229.
  2. Zebrafish made to grow pre-hands instead of fins. New Scientist. Posted on newscientist.com December 15, 2012; dostęp: 26.01.2023.

Opracowano na podstawie: J. P. Tomkins, „Did scientists make fish grow hands?”, opublikowane na icr.org 7 stycznia 2013.

Zobacz również

Poprzedni artykułPaproć “zmartwychwstanka”
Następny artykułŻyrafa północna

Popularne artykuły

Mit ewolucji małpy w człowieka

Czy oparcie całej gałęzi nauki o pochodzeniu o mit ewolucji ma sens? Przeciętny czytelnik często wiedziony jest do przekonania,...

Rasy ludzkie – co mówi nauka?

Podobno ludzie dzielą się na odrębne rasy. Taki podział stał się krzywdzący dla wielu grup etnicznych. Dodatkowo teoria ewolucji wzmocniła takie zjawiska,...

Obrzydliwa tajemnica Darwina… jeszcze bardziej obrzydliwa!

Problem braku form przejściowych w zapisie kopalnym zauważył sam Karol Darwin, stwierdzając, że jest to argument przeciwko zaproponowanej przez niego koncepcji stopniowej...
Skip to content