Oryks (oryx) to rodzaj ssaka, z plemienia antylopowców, podrodziny antylop, rodziny wołowatych. Oryksy mają jasne futro z ciemnymi znakami na głowie i nogach, a ich długie rogi są prawie proste. Wyjątkiem jest oryks szablorogi, który ma rogi wygięte w dół, nie ma ciemnych znaków na nogach.
Oryks arabski został uratowany przed wyginięciem dzięki programowi hodowli w niewoli i reintrodukcji do środowiska naturalnego. Oryks szablorogi, uznany za wymarły na wolności, również przetrwał dzięki hodowli w niewoli.
Etymologia
Termin oryks pochodzi od greckiego słowa ὄρυξ, óryx, oznaczającego rodzaj antylopy. Grecka forma liczby mnogiej to óryges. Herodot wspomina o rodzaju gazeli w Libii nazywanej ὄρυς, orus, prawdopodobnie związanej z czasownikiem ὀρύσσω, orussō, or ὀρύττω, oruttō, oznaczającym kopać. Białe oryksy są znane z kopania dołów w piasku.
Ekologia
Wszystkie gatunki oryksów preferują warunki bliskie pustynnym i mogą przetrwać długie okresy bez wody. Żyją w stadach liczących do 600 osobników. Nowonarodzone cielęta są zdolne do biegu z stadem od razu po urodzeniu. Zarówno samce, jak i samice mają rogi. Są one wąskie i proste, z wyjątkiem oryksa szablorogiego, którego rogi są zakrzywione. Mogą być one śmiercionośne – oryksy są znane z zabijania nimi lwów. Niestety ale rogi są również cennym trofeum łowieckim, co prawie doprowadziło do wyginięcia dwóch północnych gatunków.
Wprowadzenie jako gatunek obcy
W latach 1969 i 1977 w USA celowo wypuszczono 95 oryks południowych. Populacja ta jest obecnie szacowana na od 3000 do 6000 osobników. W stanie Nowy Meksyk w USA oryksy są klasyfikowane jako gruba zwierzyna i można na nie polować.
Ciekawostki
Oryks jest narodowym zwierzęciem Namibii i Kataru, a linie lotnicze Qatar Airways mają oryksa w swoim logo.
W grze „Tom Clancy’s Rainbow Six Siege” wprowadzono obrońcę o pseudonimie Oryx. Jego zdolność, pozwala mu przebijać ściany i powalać przeciwników.
W filmie „Król Lew” z 1994 roku i jego remake’u z 2019 roku oraz w „Król Lew II: Czas Simby”, dwa gatunki oryksów w Parku Narodowym Hell’s Gate to oryks pręgoboki i oryks południowy.
Źródła
1. https://en.wikipedia.org/wiki/Oryx [dostęp: 05.08.2024].
© Źródło zdjęcia głównego: Wikimedia Commons. Autor: Charles J. Sharp. Licencja: CC BY-SA 3.0.
