Nardostachys wielkokwiatowy (Nardostachys grandiflora) to gatunek roślin z rodziny przewiertniowatych z monotypowego rodzaju nardostachys Nardostachys A.P. de Candolle, 1830.
Występowanie
Występuje w Himalajach na obszarze Nepalu, Sikkimu, Indii i południowo-zachodnich Chin. Rośnie na terenach skalistych i górskich łąkach na wysokościach od 2200 do 4800 m n.p.m.
Morfologia
Nardostachys wielokwiatowy to bylina o krótkim, ale tęgim i rozgałęzionym kłączu, okrytym włóknistymi pozostałościami obumarłych liści. Pęd kwiatonośny wyrasta spod rozety liści wieńczącej kłącze. Roślina osiąga do 50 cm wysokości.
Liście skupione są w przyziemną rozetę, całobrzegie, na szczycie tępe, u nasady występuje blaszka zbiegająca w ogonek. Na pędzie kwiatostanowym wyrastają 2-3 pary naprzeciwległych liści o blaszkach lancetowatych, większych u dołu, mniejszych na górze pędu.
Kwiaty są zebrane w szczytowe koszyczki o średnicy 1,5-2 cm, wsparte dwiema lub trzema parami listków okrywy. Każdy kwiat wsparty jest przysadką z dwoma podkwiatkami. Kielich z 5 ząbkami jest trwały i powiększający się podczas owocowania. Korona jest koloru różowego do fioletowoczerwonego, dzwonkowata u dołu, zrośnięta i nieco wygięta, na szczycie z 5 łatkami.
Owoce to niełupki o długości 3-4 mm, nagie lub nieco omszone, zwieńczone ząbkami trwałego kielicha.
Zastosowanie
Olejek nardowy – nard, spikanard lub szpikanard – to olejek eteryczny otrzymywany z korzenia i łodygi rośliny, który wytwarzano przez długotrwałe i powolne gotowanie rozdrobnionych fragmentów tej rośliny w mieszaninie złożonej z wody, wina i oleju oliwkowego. Ma bardzo intensywny zapach, lecz dla współczesnych ludzi jest mało przyjemny.
Jako lekarstwo nard w Indiach stosowany był przy kołataniu serca, bólach głowy, drżeniu i drgawkach. Przeprowadzone w Niemczech testy naukowe wykazały, że ma podobne działanie jak waleriana, ale wykazuje mniejszą toksyczność. W Chinach jest nadal stosowany w medycynie naturalnej do zwalczania bólu w klatce piersiowej i brzuchu.
Olejek ceniony był już przez starożytnych Rzymian. Roślina była i jest wykorzystywana w przemyśle perfumeryjnym i ziołolecznictwie.
Z powodu nadmiernej eksploatacji gatunek uznawany jest za krytycznie zagrożony w skali globalnej.
Olejek nardowy w Biblii
W czasach biblijnych olejku używano do namaszczania głowy znakomitych gości, a w Biblii nard wymieniony jest kilkakrotnie: w Pieśni nad pieśniami (1,12) oraz w Ewangeliach. W Ewangelii Jana (12,3-5) znajduje się następujący werset: „Maria zaś wzięła funt szlachetnego i drogocennego olejku nardowego i namaściła Jezusowi nogi, a włosami je otarła. A dom napełnił się wonią olejku”. Olejek nardowy był bardzo drogi. Tę historię możemy przeczytać również w Ewangelii Marka (14,3): „…niewiasta, mająca alabastrowy słoik czystego olejku nardowego, bardzo kosztownego; stłukła alabastrowy słoik i wylała olejek na głowę jego”. Wspomniany tu alabastrowy słoik to alabastron – naczynie (flakon), które służyło do przechowywania pachnideł. Z Ewangelii Mateusza (20,2) wynika, że w czasach Jezusa funt olejku nardowego kosztował tyle, co wynagrodzenie za rok pracy robotnika rolnego.
Przy okazji polecamy zapoznać się z artykułami:
- Cedr libański
- Jagodzian rambutan
- Jak komponować zdrowe posiłki
- Spirulina – jakie ma właściwości i kiedy okaże się idealnym wyborem?
- Kim byli neandertalczycy?
Źródła
- https://pl.m.wikipedia.org/wiki/Nardostachys_wielkokwiatowy
- https://pl.m.wikipedia.org/wiki/Olejek_nardowy
- https://atlas.roslin.pl/plant/9377
- https://www.podkop.com/2016/08/26/alabastron-pojemnik-na-pachnidlo/
© Źródło zdjęcia głównego: Wikimedia Commons. Autor: Joseph Dalton Hooker. Licencja: domena publiczna.
