Lofofora Williamsa (Lophophora williamsii), zwana jazgrzą Williamsa lub pejotlem (bądź peyotlem), to gatunek sukulenta pędowego z rodziny kaktusowatych. Roślina ta jest endemitem pustyń i półpustyń Nowego Meksyku i Teksasu, a jej nazwa pochodzi od odkrywcy, Franka N. Williamsa.
Kaktus ten charakteryzuje się szarozieloną kulistą łodygą o średnicy około 8 cm. Jest ona podzielona na osiem do dziesięciu żeber, których boki są lekko faliste. Na areolach młodej rośliny znajdują się kępy sztywnych włosków. Gatunek ten ma masywny korzeń palowy, który osiąga długość około 15 cm. Kwiaty są małe, nie przekraczające 1-1,5 cm średnicy, bladoróżowe, a owocami są małe jagody.
W uprawie, mimo miękkiej łodygi, lofofora Williamsa uważana jest za jedną z najbardziej odpornych roślin. Aby regularnie kwitła, potrzebuje spoczynku zimowego w temperaturze około 10°C. Jak wszystkie gatunki Lophophora, kaktus ten rośnie bardzo wolno – często zanim zakwitnie, mija nawet 30 lat.
Jazgrza Williamsa jest znana przede wszystkim ze swoich właściwości psychoaktywnych. Roślina zawiera około 20 alkaloidów, z których najbardziej znana jest meskalina. To właśnie dzięki tej substancji lofofora stała się rośliną rytualną dla wielu plemion Indian, zwłaszcza w Meksyku.
Indianie, którzy czcili tego kaktusa jak bóstwo, znali jego właściwości halucynogenne i narkotyczne na długo przed przybyciem Hiszpanów. Nie trzeba podkreślać, że jego żucie, dawniej związane z rytuałem religijnym, było i jest obecnie zakazane przez oficjalne władze. Mimo to niektóre plemiona indiańskie, zwłaszcza Huicholowie, używają pejotlu nawet obecnie. Co roku odbywają oni trzystukilometrową pielgrzymkę do rejonów, gdzie rośnie lofofora, i przynoszą do swoich wsi kilkadziesiąt wysuszonych roślin.
Spożycie pejotlu może prowadzić do zmian w percepcji czasu i przestrzeni, a także do wizualizacji, halucynacji i uczucia jedności ze światem.
Ten gatunek kaktusa jest uznawany za zagrożony ze względu na intensywną eksploatację i niszczenie naturalnych siedlisk.
W wielu krajach uprawa, posiadanie i handel pejotlem jest nielegalny ze względu na jego właściwości psychoaktywne i kulturowe znaczenie dla rdzennej ludności Meksyku. W Stanach Zjednoczonych, lophophora williamsii jest legalna w celach religijnych i może być uprawiana przez członków niektórych społeczności indiańskich.
Źródła
1. Jiří Haager (1984), Rośliny ozdobą domu, Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne.
2. https://pl.wikipedia.org/wiki/Jazgrza_Williamsa
© Źródło zdjęcia głównego: Wikimedia Commons. Autor: Frank Vincentz. Licencja: CC BY-SA 3.0.
