Homo naledi: Aktualizacja

Ten wpis jest uzupełnieniem artykułu, który możesz przeczytać tutaj.

W maju 2017 r. opublikowano dwa ważne artykuły, które dostarczyły aktualne informacje na temat Homo naledi.

Pierwsza publikacja¹ informuje o odkryciu szczątków hominina z innego miejsca w systemie jaskiń Wschodząca Gwiazda. Należą do nich częściowy szkielet (z prawie kompletną czaszką) (ryc. 1) oraz szczątki należące do co najmniej dwóch innych osób. Cechy morfologiczne są „nie do odróżnienia” od próbki H. naledi z komory Dinaledi, o której napisano w 2015 roku. Górny zakres pojemności czaszki, w przypadku uwzględnienia najnowszego okazu H. naledi, wzrasta do 610 ml.

Druga publikacja² poszerza wstępny opis stratygrafii osadów komory Dinaledi i przedstawia szacunkowy wiek znalezionych tam szczątków H. naledi. Szacunkowe dane opierają się na różnych metodach, o różnym stopniu wiarygodności, ale autorzy skupiają się głównie na okresie od 236 do 335 tysięcy lat jako najlepiej przybliżonym wieku.

Znaczenie

Hipoteza celowego pozbycia się ciał

Odnosząc się do nagromadzenia szczątków H. naledi w komorze Dinaledi, zespół odkrywców zdecydowanie poparł tę hipotezę, zwłaszcza w mediach nieakademickich. Przedstawiony pogląd to pewnego rodzaju praktyka pogrzebowa, polegająca na umieszczaniu zwłok w tej samej konkretnej komorze przy różnych okazjach, być może przy użyciu pochodni, aby oświetlić drogę do tego odległego miejsca. Jednak nowe odkrycia pokazują, że pozostałości H. naledi nie ograniczają się do komory Dinaledi. Ponadto najnowsze wyniki wskazują, że skamieniałości znalezione w komorze Dinaledi nie pochodzą z wielu poziomów, ale wszystkie są z tego samego poziomu. Jest to znacząca korekta, ponieważ w oryginalnej pracy badawczej³ szczątki H. naledi zostały opisane jako pochodzące z dwóch oddzielnych warstw. Dowody te zostały wykorzystane do zasugerowania powtarzających się przypadków „usuwania” zwłok i wykluczenia scenariusza masowej śmiertelności/pułapki śmierci.

Ponadto, w pierwotnym opisie złóż komory Dinaledi stwierdzono, że jedyne makroskopijne pozostałości znalezione w osadach pochodziły z H. naledi. Nowa badania² sugerują, że w osadach jaskiniowych znajdują się dwie długie kości (niezidentyfikowane, ale nie należące do hominina), a także znaleziono ząb pawiana. Te szczątki są interpretowane jako starsze niż skamieniałości H. naledi. Jest to również ważna korekta, ponieważ sugerowano, że tylko bardzo drobnoziarnisty osad mógł dostać się do komory poprzez transport osadowy, ale najwyraźniej inne makroskopowe szczątki (inne niż skamieniałości H. naledi) znalazły się w komorze.

Oszacowanie „młodego” wieku

Mieszanka „archaicznych” i „nowoczesnych” cech w H. naledi wzbudziła pewne nadzieje, że ta forma może wypełnić lukę w słabo udokumentowanych wczesnych stadiach ewolucji rodzaju Homo. To oczekiwanie zostało dobrze zilustrowane przez dokument PBS-NOVA „Świt ludzkości” (org. „Dawn of Humanity”), który zakończył się stwierdzeniem: „dręcząca luka w zapisie kopalnym na początku naszego rodzaju jest powoli wypełniana. Wreszcie widać światło u zarania ludzkości”. Jednak oszacowanie wieku H. naledi umiejscawia go bardziej w kierunku zmierzchu niż świtu ludzkości. Jak powiedział Schroeder i wsp. (2017)⁴, jest to kolejny przykład, „gdzie gatunki z małymi mózgami i morfologią podobną do H. erectus przetrwały do niedawnych czasów, tworząc głębokie rozdzielenie między wiekiem geologicznym i morfologicznym”. Dlatego H. naledi komplikuje próby stworzenia sekwencji ewolucyjnej w zapisie kopalnym hominina i wzmacnia wniosek o mozaikowym rozmieszczeniu cech w formach kopalnych. Co ciekawe, krzyżowanie się różnych typów jest coraz częściej przedstawiane jako możliwe wyjaśnienie tej mozaikowej kombinacji cech. Na przykład Berger i in. (2017)⁵ wyraźnie wspominają o możliwości, że „H. naledi powstało w wyniku skrzyżowania populacji bardziej podobnej do człowieka i późno występującego austrolopiteka”, nawet jeśli uważają to za hipotezę obecnie nie do sprawdzenia.

Autor: dr Ronny Nalin

Bibliografia:

1. Hawks, J., et al., New fossil remains of Homo naledi from the Lesedi Chamber, South Africa. eLife, 2017. 6: p. e24232.
2. Dirks, P.H.G.M., et al., The age of Homo naledi and associated sediments in the Rising Star Cave, South Africa. eLife, 2017. 6: p. e24231.
3. Berger, L.R., et al., Homo naledi, a new species of the genus Homo from the Dinaledi Chamber, South Africa. eLife, 2015. 4.
4. Schroeder, L., et al., Skull diversity in the Homo lineage and the relative position of Homo naledi. Journal of Human Evolution, 2017. 104: p. 124-135.
5. Berger, L.R., et al., Homo naledi and Pleistocene hominin evolution in subequatorial Africa. eLife, 2017. 6: p. e24234.