 to gatunek słodkowodnej ryby okoniokształtnej.){kind=link}
Bass słoneczny, bass pospolity, słonecznica pstra (Lepomis gibbosus) to gatunek słodkowodnej ryby okoniokształtnej. Pochodzi z rodziny bassowatych (Centrarchidae). Poławiana przez wędkarzy. Hodowana w akwariach i oczkach wodnych.
Zasięg występowania
Bass słoneczny pochodzi z Ameryki Północnej. Naturalny obszar występowania tej ryby rozciąga się od Nowego Brunszwiku na północy, wzdłuż wschodniego wybrzeża aż do Karoliny Południowej. Obejmuje także środkową część kontynentu, sięgając Iowa. Następnie granice jej występowania przesuwają się z powrotem na wschód, aż do Pensylwanii. Dzięki temu słonecznica pstra jest spotykana zarówno w nadbrzeżnych, jak i śródlądowych akwenach. Co więcej, bass pospolity został wprowadzony na większości obszarów Ameryki Północnej. Można go obecnie spotkać zarówno na wybrzeżu Pacyfiku w stanach Waszyngton i Oregon, jak i na wschodnim wybrzeżu, aż do Georgii. Najczęściej występuje jednak w północno-wschodnich Stanach Zjednoczonych. Rzadziej w regionach południowo-centralnych i południowo-zachodnich.
W Europie słonecznica pstra jest uznawana za gatunek inwazyjny. Wprowadzona do europejskich wód, może skutecznie wypierać rodzime gatunki ryb. Od 2019 roku znajduje się ona na liście obcych gatunków inwazyjnych budzących niepokój w Unii Europejskiej (tzw. lista unijna). Oznacza to, że nie można jej importować, hodować, transportować, handlować nią ani celowo wprowadzać do środowiska na terenie całej UE.
Opis
Słonecznica pstra ma ciało kształtem przypominające pestkę dyni. Zazwyczaj osiąga ona długość około 10 cm. Największe okazy mogą jednak dorastać do 28 cm. Waga przeciętnego osobnika nie przekracza 450 gramów. Rekord świata w tej kategorii wynosi 680 gramów. Tak dużego bassa pospolitego złowiono w 2016 roku na jeziorze Honeoye w stanie Nowy Jork. Barwy tej ryby są wyjątkowo jaskrawe. Łączą w sobie odcienie koloru pomarańczowego, zielonego, żółtego i niebieskiego. Na bokach i grzbiecie występują plamki, a pierś oraz brzuch są barwy żółto-pomarańczowej.
Charakterystyczne łuski ktenoidalne mogą przybierać różne kolory – od oliwkowej zieleni czy brązu po intensywne odcienie pomarańczy i błękitu. Na bokach znajdują się pionowe paski. Zwykle są one bardziej wyraźne u samic. Dodatkowo płetwy grzbietowa, odbytowa i ogonowa mogą być pokryte pomarańczowymi plamkami. Policzki z kolei przecinają błękitne linie. Charakterystyczną cechą słonecznicy jest czerwono-pomarańczowa plama na brzegu czarnej pokrywy skrzelowej. Płetwy piersiowe mogą być bursztynowe lub przezroczyste. Kolce płetwy grzbietowej są czarne. Ryba ta ma mały pysk, a szczęka kończy się tuż pod okiem.
Bass pospolity często występuje w tych samych siedliskach co większe błękitki, z którymi jest blisko spokrewniony. Ryby te różnią się od siebie kształtem płata operkularnego. U obu gatunków jest on czarny, jednak u słonecznicy dodatkowo występuje na nim półksiężycowata czerwona plama. Ponadto słonecznice mają 7–8 pionowych, nieregularnych pasów na bokach, które są mniej wyraziste niż u błękitków.
Siedlisko
Słonecznice zwykle zamieszkują ciepłe, spokojne jeziora, stawy oraz płytkie odcinki strumieni i mniejszych rzek, które obfitują w roślinność. Preferują czystą wodę, gdzie łatwiej im znaleźć schronienie. Często można je spotkać blisko brzegu, w płytkich i osłoniętych obszarach. Gromadzą się tam w większych grupach. Żerują na różnych głębokościach – od powierzchni wody aż po dno. Szczególnie aktywne są w ciągu dnia. Bass pospolity zazwyczaj tworzy ławice, które mogą obejmować również inne gatunki ryb.
Młode osobniki zwykle gromadzą się blisko brzegu. Dorosłe słonecznice natomiast przemieszczają się w mniejszych grupach, które zazwyczaj liczą od dwóch do czterech osobników. Są aktywne przez cały dzień. Nocą odpoczywają blisko dna lub szukają schronienia wśród skał albo zatopionych pni drzew.
Odżywianie
Słonecznica to ryba drapieżna. Jej dieta jest bardzo różnorodna. Składają się na nią małe, organizmy – zarówno te żyjące na powierzchni wody, jak i na dnie. Ulubionymi przysmakami bassa pospolitego są owady, małe mięczaki i skorupiaki, takie jak niewielkie raki, robaki, narybek oraz drobne żaby i kijanki. Słonecznice nie stronią także od kanibalizmu. Pożerają mniejsze osobniki swojego gatunku. Efektywnie niszczą larwy komarów, a czasami spożywają fragmenty roślinności wodnej oraz detrytus. Ciekawostką jest, że chętnie jedzą resztki pokarmu pozostawione przez ludzi, zwłaszcza chleb, który często wykorzystywany jest jako przynęta.
Rozmnażanie
Kiedy temperatura wody osiąga 13–17°C, co najczęściej ma miejsce późną wiosną lub wczesnym latem, samce słonecznicy pstrej zaczynają budować gniazda. Zazwyczaj wybierają płytkie wody o piaszczystym lub żwirowym dnie. Przy pomocy swoich płetw ogonowych tworzą owalne zagłębienia, które są dwa razy dłuższe niż ich własne ciało. Posługując się pyszczkiem, usuwają z gniazd większe kamienie i inne przeszkody.
Gniazda tworzą kolonie, które liczą od trzech do piętnastu miejsc lęgowych. Często są one zakładane w pobliżu kolonii błękitków. Oba gatunki mogą się między sobą krzyżować. Samce słonecznic są bardzo agresywne i energicznie bronią swoich gniazd, rozpościerając pokrywy skrzelowe.
Samice przybywają do gniazd z głębszych wód. Wówczas samiec uwalnia mlecze, a samica składa jaja. Jedna samica może złożyć ikrę w kilku gniazdach. W jednym gnieździe może dojść do złożenia jaj przez więcej niż jedną samicę. Zależnie od wielkości i wieku, samica produkuje od 1500 do 1700 jaj.
Jaja przylegają do żwiru, piasku lub innych drobnych elementów w gnieździe. Młode rybki mogą wykluć się już po trzech dniach. Samice opuszczają gniazdo tuż po złożeniu jaj. Samiec pozostaje, aby chronić potomstwo. Przez około 11 dni strzeże on gniazda. Młode słonecznice pozostają w płytkich wodach w pobliżu miejsca lęgowego. W pierwszym roku życia osiągają długość około 5 cm. Dojrzałość płciową uzyskują zazwyczaj po dwóch latach. W warunkach hodowlanych słonecznice mogą dożyć nawet 12 lat, jednak w naturalnym środowisku większość z nich żyje od sześciu do ośmiu lat.
Przy okazji polecamy zapoznać się z artykułami:
Źródło
1. https://en.wikipedia.org/wiki/Pumpkinseed [dostęp: 15.10.2024].
© Źródło zdjęcia głównego: Wikimedia Commons. Autor: Cephas. Licencja: CC BY-SA 3.0.