Burzyk żółtodzioby (Calonectris diomedea) to ptak oceaniczny należący do rodziny burzykowatych (Procellariidae). W sezonie lęgowym występuje w basenie Morza Śródziemnego, a poza nim większość populacji rozprasza się po Atlantyku. Nie jest zagrożony wyginięciem. Charakteryzuje się brunatnoszarym upierzeniem na grzbiecie, ciemniejszymi skrzydłami oraz białym spodem ciała. Jego dziób jest bladożółty z ciemną plamą na końcu. Samce i samice nie różnią się wyglądem.
Opis
Burzyk żółtodzioby osiąga długość ciała od 45 do 52 cm, a rozpiętość skrzydeł wynosi od 112 do 122 cm. Wierzch jego ciała jest brunatnoszary. Pióra grzbietu oraz górna część ogona wyróżniają się jaśniejszymi krawędziami. Spodnia część ciała jest przeważnie biała, z brązową obwódką, najbardziej widoczną na tylnej krawędzi skrzydła. Ogon ma natomiast kolor ciemnobrązowy. Dziób ptaka jest bladożółty z ciemną plamą przy końcu, a nogi i stopy mają jasnoróżowy odcień. Samice i samce są do siebie bardzo podobne, choć samce zazwyczaj są nieco większe. Od innych burzyków odróżnia go jednolicie biała barwa spodu ciała i jednolite upierzenie głowy, połączone z mocną budową ciała.
Rozmieszczenie
Burzyk żółtodzioby gnieździ się na archipelagach Morza Śródziemnego, rozciągających się od Wysp Chafarinas u wybrzeży Maroka na zachodzie, aż po Dodekanez w pobliżu Turcji na wschodzie. Największe skupisko tego gatunku odnotowano na Zembrze, skalistym lądzie oddalonym o 13 km od wybrzeża Tunezji. Kolonia ta obejmowała od 141.000 do 223.000 par lęgowych, co stanowi ponad 75 procent globalnej populacji burzyka żółtodziobowego. Inne liczne kolonie zlokalizowane są na Linosie w Cieśninie Sycylijskiej oraz na Balearach.
Pod koniec października, po zakończeniu sezonu lęgowego, burzyki żółtodziobe migrują do wschodniej części tropikalnych stref Atlantyku, opuszczając Morze Śródziemne przez Cieśninę Gibraltarską. Powracają tu pod koniec lutego.
Badania z użyciem geolokatorów wykazały, że ptaki oznakowane na wyspie Linosa lub na wysepce Pantaleu na Balearach zimowały w rejonach związanych z dużymi upwellingami na południowym wschodzie Atlantyku. Ptaki te albo żerowały u wybrzeży Afryki Zachodniej, w upwellingu związanym z Prądem Kanaryjskim, albo kontynuowały migrację dalej na południe, żerując w Prądzie Benguelskim u wybrzeży Namibii.
Pożywienie
Burzyk żółtodzioby żywi się głównie małymi rybami, ale w jego diecie znajdują się także głowonogi oraz skorupiaki. Poszukuje pokarmu, przesuwając się tuż nad powierzchnią wody lub żerując na niej, jednak rzadko nurkuje całkowicie pod powierzchnię. Często podąża za wielorybami i tuńczykami, aby zebrać resztki jedzenia i złapać małe ryby spłoszone na powierzchnię. Burzyk szary korzysta również z odpadków wyrzucanych z łodzi rybackich.
Ekologia i zachowanie
Burzyk żółtodzioby preferuje otwarte przestrzenie morskie i oceaniczne. W okresie lęgowym ptaki te przebywają jednak na niezamieszkałych przybrzeżnych wysepkach, gdzie kolonie lokalizowane są na klifach, w jaskiniach lub wśród zbiorowisk kamieni.
Burzyk żółtodzioby gnieździ się kolonijnie. Sezon lęgowy rozpoczyna w kwietniu, choć do miejsc lęgowych powraca już w lutym. Gniazda umieszczone są w norach lub szczelinach skalnych, czasem w odległości do 1 metra od nory. Ze względu na ograniczoną ilość dogodnych miejsc, występuje silna rywalizacja o tereny lęgowe. Ptaki te tworzą monogamiczne pary, które często używają tego samego gniazda przez wiele lat.
Samica składa jedno jajo bezpośrednio na gołej ziemi, na stosie kamieni lub muszli. Jajo jest następnie wysiadywane przez obydwoje rodziców przez okres około 52-56 dni. Ptaki zmieniają się co 6-8 dni. Pisklęta wykluwają się pokryte szaro-brązowym puchem i są bronione przez rodziców, którzy w razie zagrożenia wydzielają oleistą ciecz z żołądka. Opieka nad młodymi trwa około 100 dni, a osiągnięcie dojrzałości płciowej przez burzyki żółtodziobe następuje po 7 do 13 latach życia.
Źródło:
1. https://en.wikipedia.org/wiki/Scopoli%27s_shearwater [dostęp: 14.08.2024].
© Źródło zdjęcia głównego: Wikimedia Commons. Autor: Marcabrera. Licencja: CC BY-SA 2.0.
