Profilicollis są pasożytami zaliczanymi do grupy kolcogłowów (Acanthocephala). Żywicielami pośrednimi przedstawicieli tego gatunku są skorupiaki, zwłaszcza kraby morskie. Funkcję żywicieli ostatecznych pełnią natomiast różne gatunki ptaków żyjących w strefie przybrzeżnej.
W ostatnich latach były prowadzone liczne dyskusje na temat klasyfikacji tych pasożytów. Wynikały one przede wszystkim z faktu, że gatunki obecnie zaliczane do Profilicollis były niegdyś przypisywane do rodzaju Polymorphus. Jednak na podstawie przeprowadzonych badań morfologicznych jednoznacznie wykazano, że te dwa rodzaje są odrębne.
Cykl życia
Cykl życiowy Profilicollis rozpoczyna się w hemocelu lub gruczole trawiennym krabów morskich, będących żywicielami pośrednimi pasożyta. Po zarażeniu skorupiaka, pasożyt przeobraża się w formę przetrwalnikową, zwaną cystakantem. W tej postaci pozostaje aż do chwili zjedzenia kraba przez ptaka, pełniącego funkcję żywiciela ostatecznego (może to być np. przedstawiciel takiego gatunku jak uhla pstrodzioba albo mewa srebrzysta). W organizmie gospodarza cystakant przekształca się w dorosłego pasożyta. Po przyczepieniu się do jelit żywiciela Profilicollis składa jaja, które później wydalane są wraz z kałem ptaka. Ptasie odchody trafiające do wód morskich stają się źródłem zakażenia dla kolejnych skorupiaków.
W zależności od gatunku Profilicollis może pasożytować na różnych krabach. Na przykład żyjące w Ameryce Północnej i Południowej skorupiaki reprezentujące rodzaj Emerita odgrywają rolę żywicieli pośrednich dla pasożytów Profilicollis altmani.
Niekiedy przypadkowymi żywicielami dla Profilicollis stają się wydry morskie. Dotyczy to w szczególności młodych osobników, a także starszych samic, które często żywią się krabami będącymi dla nich stosunkowo łatwą zdobyczą. Zarażenie tym pasożytem jest bardzo niebezpieczne dla wydr. Może ono bowiem prowadzić do zapalenia otrzewnej, które zazwyczaj skutkuje śmiercią słabszych osobników.
Manipulacja behawioralna
Zarażone Profilicollis kraby zachowują się inaczej niż zdrowe skorupiaki. U zakażonych osobników obserwuje się przede wszystkim wolniejsze reakcje na bodźce zewnętrzne, w tym osłabienie zdolności do ucieczki przed drapieżnikami. Takie zaburzenia reakcji związane są ze zmianami poziomu dopaminy w hemolimfie kraba.
Obecność pasożyta w organizmie kraba prowadzi też do zmiany ubarwienia ciała skorupiaka. Przybrana przez żywiciela pośredniego jaskrawa kolorystyka zwiększa jego widoczność. To zaś powoduje, że staje się on łatwiejszym łupem dla potencjalnych drapieżników.
Bytujace w hemocelu kraba cystakanty oddziałują także na przebieg procesów metabolicznych u skorupiaka. Zarażone pasożytem osobniki częściej wyruszają na żer, aby zrekompensować sobie straty spowodowane obecnością intruza w organizmie. Wykazujące się nadmierną aktywnością skorupiaki są bardziej narażone na zjedzenie przez ptaki.
Gatunki
Wyodrębnia się różne gatunki pasożytów Profilicollis. Wśród nich wymienia się m.in.:
- Profilicollis altmani – pasożyt krabów piaskowych w Ameryce Północnej i Południowej; jego ostatecznymi żywicielami są m.in. uhla, mewy i inne ptaki wodne.
- Profilicollis antarcticus – pasożytuje na krabach i mewach w Chile i Nowej Zelandii.
- Profilicollis botulus – pasożyt krabów i homarów, a jego ostatecznymi żywicielami są ptaki wodne.
- Profilicollis chasmagnathi – występuje u krabów i u mew żyjących w Urugwaju.
- Profilicollis formosus – pasożytuje na krabach w Tajwanie.
- Profilicollis major– pasożytuje na krabach z rodziny Cancer oraz wydrach morskich, (choć wydaje się mniej szkodliwy dla wydr niż Profilicollis altmani).
- Profilicollis novaezelandensis – pasożytuje na krabach w Nowej Zelandii i ptakach wodnych.
Źródło
1. https://en.wikipedia.org/wiki/Profilicollis [dostęp: 05.09.2024].
© Źródło zdjęcia głównego: Wikimedia Commons. Autor: T. Goulding. Licencja: CC BY-SA 3.0.
