Jaspis to jedna z najbardziej znanych skał osadowych. Cieszy się powszechnym zastosowaniem, nie tylko w jubilerstwie. Najbardziej rozpoznawalny jest jaspis czerwony.
Nazwa
Według dostępnych źródeł nazwa jaspisu pochodzi od greckiego słowa iaspis. W dosłownym tłumaczeniu oznacza ono ‘cętkowany kamień’.
Krótka charakterystyka
Jaspis jest skałą osadową. Uważa się, że jest to kamień pochodzący z dna mórz. Jest bardzo zbity i drobnoziarnisty. Zbudowany jest z kwarcu i chalcedonu. Nie ma jasno ustalonych proporcji – każdy jaspis jest wyjątkowy i niepowtarzalny. W jego składzie można również odnaleźć domieszki innych minerałów, takich jak m.in.: magnetyt, goethyt, zoisyt, hematyt. Jaspis ma czerwone zabarwienie – odpowiadają za to związki żelaza. Jednak w przyrodzie naturalnie występują również jaspisy żółte, zielone i brązowe. Są jednak znacznie mniej znane i rzadziej występujące, w związku z czym zdecydowana większość osób kojarzy jaspisy z czerwonym kolorem. Uważa się, że jaspis był najcenniejszym kamieniem starożytności. Według legend i podań ludowych nazywany jest „matką wszystkich kamieni”.
Odmiany jaspisu
Jaspis, podobnie jak inne kamienie szlachetne, posiada liczne sklasyfikowane odmiany. Jak wcześniej wspomniano, do najbardziej popularnych należy zaliczyć jaspis czerwony. Oprócz tego występuje jeszcze m.in.:
- jaspis agatowy,
- jaspis biały,
- jaspis egipski,
- jaspis krwisty,
- jaspis pejzażowy,
- basanit,
- mokait.
Jaspis agatowy, jak sama nazwa wskazuje, jest zrośnięty z agatem, nakrapiany, a jego barwa jest żółta, zielona lub brązowa. Basanit jest czarny. Jaspis egipski, nazywany także kwarcem niklowym, jest intensywnie żółty i czerwony. Jaspis pejzażowy najczęściej występuje w kolorze brązowym. Jego wizerunek przypomina pejzaż rysunkowy, za co odpowiedzialny jest tlenek żelaza. Jednym z najrzadziej występujących jest jaspis noszący nazwę mokait. To kamień szlachetny, który posiada charakterystyczne różowe „chmurki”. Jaspisy często są nazywane kamieniami „kameleonami”. W naturze występują odmiany w paski i plamki, co sprawia, że jaspis jest niezwykle często wykorzystywany w wielu branżach.
Zastosowanie
Jaspis od niepamiętnych czasów uważany jest za kamień ozdobny. Dawniej wykorzystywany był do produkcji pieczęci i rzeźb. Dziś jest doskonałym materiałem do tworzenia biżuterii oraz przedmiotów rzemiosła artystycznego, a także znajduje zastosowanie w produkcji przedmiotów użytkowych.
Występowanie
Jaspis występuje w różnych częściach świata, w zależności od swojej odmiany. Bardzo rzadki mokait znaleziony został na terenie Australii. Jaspis krwisty występuje jedynie na terenie Indii i Czech. Bardzo duże złoża poszukiwacze odnajdą w Meksyku, Rosji, Chinach, jak również w całym USA. Jaspis można spotkać także na terenie naszego kraju. Najlepszym miejscem na poszukiwania będzie Niedźwiedzia Góra oraz okolice Krzeszowic.
Źródła:
- https://pl.m.wikipedia.org/wiki/Jaspis
- https://www.korallo.pl/blog/jaspis-matka-wszystkich-kamieni/
- https://www.kulkabransoletki.pl/pl/module/ph_simpleblog/module-ph_simpleblog-single?sb_category=bizuteria-i-ciekawostki&rewrite=jaspis-kamien-wlasciwosci-znaczenie-kolor
© Źródło zdjęcia głównego: Wikimedia Commons. Autor: Tommy from Arad. Licencja: CC BY 2.0.
