Ibis czubaty (Nipponia nippon) to gatunek dużego ptaka z rodziny ibisów (Threskiornithidae). Mierzy około 78,5 cm długości. Ma białe upierzenie. Głowa jest częściowo pozbawiona piór, co odsłania czerwoną skórę. Na karku ibisa czubatego znajduje się charakterystyczny gęsty grzebień stworzony z białych piór. Ptaka tego można spotkać w lasach sosnowych w Azji Wschodniej. Jest jedynym przedstawicielem rodzaju Nipponia.
Opis
Ibis czubaty to średniej wielkości ptak. Długość jego ciała mieści się w przedziale od 55 do 84 cm. Rozpiętość skrzydeł może sięgać 140 cm. Ma białe upierzenie, z widocznym różowym lub pomarańczowym odcieniem na czubku głowy oraz grzbiecie i skrzydłach. W locie wyróżniają go długie skrzydła i zaokrąglony ogon, przy czym nogi nie wystają za jego koniec. Charakterystyczna dla tego gatunku jest naga, czerwona skóra na głowie i zakrzywiony, czarny dziób z czerwoną końcówką. Oczy mają czerwoną tęczówkę z żółtą obrączką. Czerwone są także nogi.
Podczas okresu godowego ibis czubaty przybiera szarą barwę na grzbiecie, głowie i szyi. Na pióra nakłada ciemną substancję barwiącą. Substancja ta jest cieczą przypominającą smołę, ale jej skład pozostaje nieznany. Wiadomo jedynie, że zawiera czarny barwnik zawieszony w cieczy, która nie rozpuszcza się w wodzie. Młode ptaki mają jaśniejsze, szarawe upierzenie i żółtopomarańczową, nagą skórę na głowie.
Zasięg występowania
Ibis czubaty niegdyś był powszechnie spotykany we wschodniej Azji. Na początku XX wieku gnieździł się nawet na drzewach w miastach i wsiach. Często widywano go w pobliżu zbiorników wodnych oraz na podmokłych polach. W Rosji jego zasięg obejmował Kraj Nadmorski, Obwód Amurski oraz Kraj Chabarowski, a szczególnie doliny rzek Ussuri i Amur. W północnych i wschodnich Chinach ibis czubaty zamieszkiwał m.in. prowincje Shaanxi, Gansu, a także góry Qin Ling i okolice Pekinu. Pojawiały się również doniesienia o jego obecności w innych regionach, takich jak Liaoning, Jilin, Shandong, czy Fujian.
Ibis czubaty był niezwykle pospolitym ptakiem także w Japonii. Na początku XVIII wieku obejmował swoim zasięgiem m.in. północne i zachodnie Honsiu oraz południowo-zachodnie Hokkaido. Później, dzięki działaniom panów ziemskich, ptaki te rozprzestrzeniły się na kolejne regiony. Pod koniec XIX wieku można było je spotkać niemal w całym kraju. Zimą ibisy migrowały na Półwysep Koreański i Tajwan.
Obecnie zasięg występowania ibisa czubatego jest znacznie bardziej ograniczony. BirdLife International (2014) szacuje, że obejmuje on około 2,8 tys. km². Ptaki te można spotkać we wschodniej części prowincji Shaanxi, a także na południowych stokach gór Qin Ling. W powiecie Yang, ibisy zamieszkują na wysokościach od 1200 do 1400 m n.p.m. Reintrodukcje przeprowadzono m.in. w powiecie Ningshan, co miało miejsce w 2007 roku oraz w powiecie Henan — w 2013. W Japonii ibisy czubate zostały ponownie wprowadzone na wyspę Sado w 2008 roku.
Ekologia
Ibis czubaty początkowo gniazdował na nizinach. Średnia wysokość miejsc lęgowych wynosiła 250 m n.p.m. W latach 70. XX wieku ptaki te przeniosły się na wyżej położone, trudniej dostępne tereny w Chinach. W kolejnej dekadzie wróciły jednak na niższe obszary. Ibis czubaty preferuje bagna, okolice rzek, strumieni i zbiorników wodnych. Spotkać go można również na polach ryżowych oraz innych terenach rolniczych, ale zawsze w pobliżu drzew lub lasów. W rejonie jeziora Chanka ptaki te zakładały gniazda na drzewach rosnących na małych wyspach pośród okolicznych mokradeł. W Japonii preferowały niskie, zalesione pagórki z małymi akwenami i polami uprawnymi, a gniazda budowały głównie na sosnach i kasztanowcach.
Badania, które przeprowadzone zostały w 1999 roku, wykazały, że chińska populacja ibisów czubatych wybierała głównie lasy sosnowe (Pinus massoniana) i dębowo-brzozowe, rzadziej mieszane. Wyjątkowo gniazdowały w lasach z dominacją Cupressus funebris i sosny chińskiej (Pinus tabuliformis). W Japonii na wyspie Sado ibis zamieszkiwał tereny, gdzie dominowała kryptomeria japońska (Cryptomeria japonica) i Quercus serrata. Po reintrodukcji ptaki te przebywają głównie na polach ryżowych, w tym również na terenach nawadnianych.
Zimą ibisy żerują na polach oraz w okolicach rzek i jezior. Szukając pożywienia, formułują się w grupy. Młode ptaki oddalają się od gniazd i samotnie przemierzają podmokłe tereny. W razie zagrożenia ibisy czubate prostują się, przybierając charakterystyczną pozę.
Pożywienie
Ibis czubaty codziennie zjada od 150 do 200 gramów pokarmu. W jego diecie znajdują się różne zwierzęta, takie jak kraby, płazy bezogonowe, traszki, ślimaki oraz inne mięczaki. Ptaki te poluje również na chrząszcze, w tym pływakowate i kałużnicowate, a także larwy i owady prostoskrzydłe oraz dżdżownice. Nie gardzą również rybami, takimi jak karasie, sumy, węgorze czy karpie. Żywi się także płazami. Często zjadają małże oraz skorupiaki, w tym gatunki introdukowane, takie jak rak sygnałowy. Analiza odchodów ibisów z wyspy Sado wykazała, że ich dieta na przestrzeni lat uległa zmianie. Głównym pożywieniem tych ptaków stały się owady i kraby rzeczne. Ilość owadów w diecie zmalała jednak po 1955 roku. Badania żołądków ibisów czubatych wykazały obecność ryb, płazów, owadów oraz niewielkiej ilości materiału roślinnego i kamieni.
Długość życia
Samica o imieniu Kin przyszła na świat w 1967 roku na wolności, w Japonii. Została złapana 15 marca 1968 roku. Przeżyła 36 lat i zmarła w październiku 2003 roku. Inny osobnik, pochodzący z wyspy Sado, spędził w niewoli 25 lat, 9 miesięcy i 16 dni.
Przy okazji polecamy zapoznać się z artykułami:
- Kataklizm na Górze St. Helens świadczy o potopie
- Ruchy tektoniczne – czym są i jak kształtują nasz świat? Co czeka na nas w przyszłości?
- Alpejskie ofiolity: pozostałości zaginionego oceanu
Źródło
1. https://fr.wikipedia.org/wiki/Ibis_nippon [dostęp: 7.10.2024].
© Źródło zdjęcia głównego: Wikimedia Commons. Autor: Danielinblue. Licencja: CC BY-SA 3.0.
