Atraks (Atrax robustus), znany też jako podkopnik lub ptasznik australijski jest jadowitym pająkiem zaliczanym do infrarządu ptaszników. Występuje on głównie we wschodnich rejonach Australii. Jego liczne populacje obserwuje się zwłaszcza w Sydney oraz okolicznych miejscowościach usytuowanych w promieniu 100 km od tego miasta. Jad atraksów jest bardzo silny i toksyczny. W przypadku ukąszenia przez tego pająka niezbędna jest szybka interwencja medyczna. W przeciwnym razie ugryzionej osobie mogą grozić poważne problemy zdrowotne, a nawet śmierć.
Podkopniki zalicza się do pająków średniej wielkości. Zwykle dorastają one do około 5 cm długości. Tak samce, jak i samice wyróżniają się ciemnym ubarwieniem. W zależności od indywidualnych cech osobniczych pająki te mogą mieć czarne, brązowe, niebiesko-czarne lub śliwkowe umaszczenie.
Taksonomia
Pierwszy opis ptaszników australijskich pochodzi z 1877 roku. Opracował go angielski zoolog Octavius Pickard-Cambridge. Przy opisywaniu pająków bazował na wynikach badań samicy przechowywanej w British Museum. Naukowiec zaproponował dla charakteryzowanego gatunku łacińską nazwę Atrax robustus, którą można przetłumaczyć jako silny lub mocny pająk.
Po upływie kilku lat australijski arachnolog William Joseph Rainbow przygotował opis samca atraksa, nadając całemu gatunkowi nazwę Euctimena tibialis. Początkowo terminy Atrax robustus i Euctimena tibialis odnoszono do przedstawicieli innych gatunków. Jednak przeprowadzone pod koniec lat 20. XX wieku szczegółowe badania wykazały, że reprezentanci obu gatunków to tak naprawdę przedstawiciele jednego gatunku różniący się między sobą jedynie płcią. Inspiracją do ponownego przeanalizowania wspomnianej kwestii stała się śmierć chłopca z Sydney, której bezpośrednią przyczyną było ukąszenie przez dużego czarnego pająka.
Opis
Podkopnik osiąga dość duże rozmiary ciała jak na pająka. Długość dorosłych osobników waha się od 1 do 5 cm. Samice zwykle są większe od samców. Mają jednak krótsze w porównaniu do osobników płci męskiej odnóża. Tułów ptasznika australijskiego na ogół ubarwiony jest na ciemno. Pająkom za schronienie służą budowane przez nie charakterystyczne jedwabiste tuby o lejkowatym kształcie.
Występowanie i siedlisko
Atraksy zamieszkują przede wszystkim okolice Sydney. Pająki te zasiedlają tereny australijskich stanów Queensland oraz Nowej Południowej Walii. Są dobrze przystosowane do życia w wilgotnym środowisku. Najczęściej można je spotkać pod kamieniami albo w leśnych lub łąkowych gęstwinach.
Zachowanie
Podkopniki większość czasu spędzają w wybudowanych przez siebie norach, których wnętrze wyściełane jest jedwabiem. Tak przygotowane siedliska doskonale chronią je przed niekorzystnym oddziaływaniem czynników zewnętrznych. Samice rzadko opuszczają swoje nory. Samce natomiast czynią to zazwyczaj w okresie godowym. W tym czasie przemierzają dość długie dystanse w poszukiwaniu osobników płci żeńskiej gotowych do złożenia jaj. Ptaszniki australijskie wykazują się wzmożoną aktywnością w nocy. Można je także zobaczyć na zewnątrz wówczas, gdy intensywny deszcz zaleje ich nory.
Ukąszenia
Atraksy wyposażone są w dość duże kły. To sprawia, że w przypadku ukąszenia ofiara odczuwa dotkliwy ból. Z uwagi na zawartość w jadzie pająka toksyny zwanej delta-atrakotoksyną, ugryzienie przez niego stanowi poważne zagrożenie dla zdrowia i życia ludzi oraz ssaków naczelnych. Szczególnie niebezpieczny dla człowieka jest jad samców podkopników. U ugryzionych osób w niedługim czasie pojawiają się takie symptomy jak nudności, wymioty, skurcze mięśni oraz duszności i problemy z oddychaniem.
Leczenie
W przypadku ukąszenia przez ptasznika australijskiego należy niezwłocznie skorzystać z pomocy medycznej. Obecnie nie notuje się przypadków zgonów ugryzionych osób. Wszystko dzięki antidotum w postaci antytoksyny sporządzonej przez naukowców w 1981 roku.
Przy okazji polecamy zapoznać się z artykułami:
- Zjawiska nadprzyrodzone i paranormalne kontra nauka – część I
- Czym są zmiany klimatyczne na Ziemi? Jaki jest w nich udział człowieka i jak możemy temu zaradzić?
- Mikroplastik – co to jest i jak wpływa na florę i faunę
Źródło
1.https://en.wikipedia.org/wiki/Sydney_funnel-web_spider [dostęp: 15.10.2024]
© Źródło zdjęcia głównego: Wikimedia Commons. Autor: squiresk. Licencja: CC BY 4.0.