Własna działalność gospodarcza stanowi jedyne bądź dodatkowe źródło dochodów dla wielu osób. Przedsiębiorcy, niezależnie od branży, w której funkcjonują, muszą podejmować różne kroki na drodze do utrzymania swojego biznesu na konkurencyjnym rynku. Jednym z takich kroków jest regularnie przeprowadzana analiza SWOT przedsiębiorstwa. Systematyczna realizacja tej czynności to jedno z najważniejszych zadań nie tylko właścicieli firm, ale też zatrudnianych przez nich specjalistów. Sprawdź, co to jest analiza SWOT i w jaki sposób się jej dokonuje!
Analiza SWOT – co to jest?
Czym jest analiza SWOT? To jedna z metod analizy strategicznej przedsiębiorstwa. Wykorzystuje się ją powszechnie do identyfikacji mocnych i słabych stron firmy, a także szans i zagrożeń dla danego podmiotu gospodarczego. Analiza SWOT może dotyczyć zarówno całego przedsiębiorstwa, jak i poszczególnych działów funkcjonujących w jego obrębie. Nierzadko wykonuje się ją dla każdego pojedynczego projektu przygotowywanego przez firmę.
Nazwa analizy SWOT jest akronimem utworzonym z pierwszych liter wyrazów określających cztery kategorie czynników strategicznych. Litera S wskazuje na angielskie słowo Strengths oznaczające mocne strony firmy. W to Weaknesses, czyli słabe strony organizacji. Pozostałe wchodzące w skład skrótowca litery O i T odnoszą się kolejno do słów Opportunities i Threats. Pojęcia te tłumaczy się odpowiednio jako szanse i zagrożenia dla funkcjonowania danej organizacji.
Analizę SWOT przeprowadza się w celu oceny zewnętrznego i wewnętrznego otoczenia biznesowego danego podmiotu. Jej rzetelne wykonanie otwiera drogę do opracowania odpowiedniej strategii rozwoju firmy w oparciu o mocne strony i szanse przy jednoczesnym ograniczeniu lub całkowitym wyeliminowaniu wpływu słabych stron i zagrożeń.
Analiza SWOT pozwala na określenie aktualnej pozycji firmy w danym sektorze. Służy ona też do ustalenia rodzaju i zakresu działań, które należałoby podjąć w najbliższym czasie, aby utrzymać się na rynku i zapewnić biznesowi rozwój. Dzięki dokładnemu przeanalizowaniu wszystkich czterech czynników wchodzących w skład analizy SWOT można w szybki i bezproblemowy sposób zidentyfikować obszary, które wymagają poprawy.
Mocne strony (Strenghts)
Mocne strony to wszelkie czynniki wewnętrzne (cechy oraz zasoby firmowe), które mają pozytywny wpływ na funkcjonowanie firmy, skuteczność wykonywania zadań oraz przebieg procesów zarządzania w aspekcie strategicznym oraz operacyjnym. Silne strony stanowią kluczowy czynnik sukcesu przedsiębiorstwa. Dzięki nim organizacja może bez problemu osiągać założone cele. Do mocnych stron zalicza się m.in. odpowiednie kwalifikacje zawodowe pracowników, wysoką jakość produktów, profesjonalną obsługę klienta oraz elastyczność produkcji.
Przy identyfikowaniu silnych stron należy zadać sobie następujące pytania:
- Czym wyróżnia się firma? W czym jest dobra?
- Jakie są jej kluczowe zasoby (np. wiedza, technologie, aktywa)?
- Które aspekty operacyjne odznaczają się efektywnym funkcjonowaniem?
Odkrycie mocnych stron podmiotu gospodarczego jest istotne dla opracowania właściwej strategii rozwoju organizacji i ochrony przed konkurencją.
Słabe strony (Weaknesses)
Pojęcie słabych stron odnosi się do wszystkich czynników wewnętrznych wywierających negatywny wpływ na funkcjonowanie firmy. Przykładowe słabe strony firmy to np. niedostateczne kompetencje pracowników (także na stanowiskach kierowniczych), zbyt mała liczba zatrudnionych kadr, zła organizacja pracy albo niewystarczająca ilość środków finansowych na pokrycie zobowiązań firmowych i inwestycje. Wymienione czynniki wewnętrzne blokują rozwój firmy i jako takie wymagają całkowitego wyeliminowania lub poprawy.
Prawidłowej identyfikacji wewnętrznych cech niekorzystnie oddziałujących na funkcjonowanie przedsiębiorstwa sprzyja zadanie kilku pytań:
- Które podejmowane przez firmy inicjatywy osiągają słabe wyniki i dlaczego?
- Jakie zasoby mogą zwiększyć wydajność przedsiębiorstwa?
- Co można poprawić w funkcjonowaniu organizacji?
Dzięki znajomości słabych stron można odpowiednio rozplanować kroki służące ich efektywnemu zniwelowaniu.
Szanse (Opportunities)
Przeprowadzenie analizy SWOT swym zasięgiem obejmuje także identyfikację zewnętrznych czynników wpływających na funkcjonowanie podmiotu gospodarczego.
Szanse to wszystkie zjawiska w otoczeniu organizacji, które wpływają korzystnie na działalność danego przedsiębiorstwa, a nierzadko pozwalają mu na uzyskanie przewagi konkurencyjnej w kluczowych obszarach funkcjonowania na rynku. Przykładowe szanse to: otwarcie się na rynki globalne, pojawienie się nowych technologii, zdobycie kolejnych klientów, korzystne dla przedsiębiorców zmiany w regulacjach prawnych, trendy rynkowe stymulujące popyt na dany produkt lub usługę, rosnące zainteresowanie konkretnym towarem ze strony klientów.
Efektywnemu wykorzystaniu szans rynkowych sprzyja ich właściwa identyfikacja. W tym celu można zadać następujące pytania:
- Czy dane usługi są w stanie wypełnić luki rynkowe?
- Jakie trendy rynkowe w danej branży obowiązują w aktualnym czasie?
- Jakie cele warto przyjąć na dany rok kalendarzowy?
Należy zastanowić się, co trzeba zrobić w celu maksymalnego wykorzystania szans na rozwój przedsiębiorstwa.
Zagrożenie (Threats)
Na pełen rozwój firmy mogą skutecznie nie pozwalać rozmaite zagrożenia. Są to czynniki zewnętrzne niezależne od danej organizacji, zazwyczaj skutkujące powstaniem pewnych problemów, z którymi musi zmierzyć się właściciel danego biznesu. Przykładowe zagrożenia dla funkcjonowania firmy to m.in. różnego rodzaju kryzysy gospodarcze, rosnąca konkurencja, pandemia, niekorzystne zmiany w prawie, mały popyt na dany towar lub usługę.
Jak zidentyfikować potencjalne zagrożenia dla rozwoju przedsiębiorstwa? W tym celu należy odpowiedzieć na takie pytania jak:
- Jakie zmiany w branży są niepokojące?
- W jakich obszarach konkurencja osiąga lepsze wyniki?
- Jakie bariery uniemożliwiają wejście na nowe rynki?
Istotne jest wprowadzenie działań profilaktycznych neutralizujących niekorzystny wpływ otoczenia biznesowego firmy na jej funkcjonowanie.
Jak przeprowadzić analizę SWOT – instrukcja krok po kroku
Jak zrobić analizę SWOT firmy i jej otoczenia? Można to uczynić na różne sposoby. W procesie jej wykonywania często wykorzystywana jest macierz SWOT. Czasem czynności analityczne wykonuje się w trakcie burzy mózgów. W tym przypadku członkowie zespołu spotykają się w umówionym miejscu i terminie, a wszystkie poczynione w trakcie rozmowy uwagi i spostrzeżenia zapisywane są na tablicy.
Analiza SWOT firmy jest kilkuetapowym procesem. Pierwszym krokiem na drodze do jej wykonania jest identyfikacja czynników wewnętrznych, czyli mocnych i słabych stron przedsiębiorstwa. Wdrożeniu niezbędnych ulepszeń sprzyja opracowanie biznesplanu przy udziale wszystkich interesariuszy. Często konieczne okazuje się również wdrożenie innowacyjnych narzędzi do zarządzania projektami.
W dalszej kolejności należy ocenić wpływ czynników zewnętrznych mających wpływ na funkcjonowanie firmy. W tym przypadku istotne jest regularne przeprowadzanie prognoz rynkowych oraz wdrażanie działań mających na celu utrzymanie dotychczasowych klientów i zdobycie nowych.
Po zidentyfikowaniu wszystkich mocnych i słabych stron oraz szans i zagrożeń przychodzi czas na podsumowanie dokonanych analiz. Na tym etapie warto zastanowić się, jak można użyć silne strony przedsiębiorstwa do wykorzystania szans rynkowych oraz jak usunąć mankamenty w funkcjonowaniu firmy, równocześnie neutralizując wpływ rozmaitych zagrożeń na jej działanie.
Analiza SWOT – kiedy warto ją wdrożyć?
Metoda SWOT znajduje powszechne zastosowanie w biznesie. Przedsiębiorcy, którzy decydują się przeprowadzić analizę SWOT firmy, za jej sprawą zyskują cenne informacje o jej funkcjonowaniu. Przede wszystkim za jej pomocą można zidentyfikować realne możliwości rozwoju firmy. Jest to szczególnie ważne w przypadku start-upów i zespołów, które pragną się rozwijać, ale nie wiedzą, od czego zacząć.
Standardowa i zmodyfikowana metoda analizy SWOT doskonale sprawdzają się również przy diagnozowaniu obszarów wymagających poprawy. Identyfikacja słabych stron i zagrożeń finalnie sprzyja opracowaniu odpowiednio ukierunkowanej strategii biznesowej. Analiza SWOT może też pomagać w planowaniu działań mających istotne znaczenie dla procesu podejmowania decyzji dotyczących ryzyka.
Analiza strategiczna przedsiębiorstwa oparta na metodzie SWOT mimo wszystkich swoich walorów ma też słabe strony. Niewątpliwą wadą analizy SWOT jest subiektywność oceny. Może ona prowadzić do mylnych interpretacji i wyciągania błędnych wniosków. Dlatego warto powierzyć zadanie przeprowadzenia tego typu czynności analitycznych doświadczonym specjalistom.
Dlaczego analiza SWOT jest istotna w biznesie?
Przeprowadzenie dogłębnej i rzetelnej analizy SWOT otwiera przedsiębiorcom drogę do wyboru jednej z czterech strategii postępowania. Są to:
- strategia konserwatywna – idealne rozwiązanie dla firm mających wiele mocnych stron i jednocześnie funkcjonujących w środowisku pełnym zagrożeń; ukierunkowana jest na zneutralizowanie wspomnianych zagrożeń za pomocą silnych stron;
- strategia konkurencyjna – to opcja dla firm borykających się z wieloma słabymi stronami i równocześnie działających w środowisku, gdzie pojawiły się realne szanse na rozwój; zakłada wykorzystanie wspomnianych szans do zniwelowania słabych stron firmy;
- strategia defensywna – wybierają ją przedsiębiorstwa mające dużo słabych stron i funkcjonujące w otoczeniu biznesowym pełnym zagrożeń; w ramach tej strategii mieszczą się działania ukierunkowane na utrzymanie firmy na rynku;
- strategia agresywna – przeznaczona dla organizacji mających wiele mocnych stron i działających w środowisku, gdzie istnieje wiele szans do wykorzystania; opiera się ona na silnej ekspansji i szybkim rozwoju.
Analiza SWOT od lat cieszy się niesłabnącą popularnością wśród przedsiębiorców. Jest ona bowiem łatwa w przeprowadzeniu. Może też stanowić idealny punkt wyjścia do planowania strategii rozwoju firmy.
Przeprowadzanie analizy SWOT jest też wyrazem dbałości o dobro firmy i jej pracowników. Jest to zgodne z wolą i zamysłem Bożym. Jak głosi jedno z przysłów zawartych w biblijnej Księdze Przysłów: Zamiary pracowitego prowadzą do zysku, a wszystkich spieszących się do straty (Księga Przypowieści Salomona 21,5). W psalmach czytamy natomiast: Bo z pracy rąk swoich na pewno będziesz pożywał, będziesz szczęśliwy i dobrze będzie ci się wiodło. (Psalm 128,2). Bóg pochwala zatem uczciwą pracę. Co więcej, nakazuje jej sumienne wykonywanie tak, aby móc później cieszyć się jej efektami zarówno finansowymi, jak i pozamaterialnymi.
Przykładowa analiza SWOT firmy
Analizę SWOT zazwyczaj przeprowadza się w formie tabeli. Poszczególne mocne i słabe strony oraz szanse i zagrożenia zapisuje się w osobnych komórkach. Każdy czynnik punktuje się według jego realnego znaczenia dla firmy. W przypadku mocnych stron i szans punkty mają charakter dodatni, a w przypadku słabych stron i zagrożeń ujemny. Analiza SWOT może wyglądać następująco:
- Mocne strony
- wysoko wykwalifikowani specjaliści (+2 punkty),
- duża ilość kapitału zgromadzona na lokatach (+1 punkt).
- Słabe strony
- wysokie koszty prowadzenia biura (-1 punkt),
- zła organizacja pracy (-2 punkty).
- Szanse
- duże zapotrzebowanie na świadczone usługi (+3 punkty),
- brak konkurencji w regionie (+2 punkty).
- Zagrożenia
- niekorzystne zmiany w prawie (-1 punkt),
- kryzys gospodarczy (-1 punkt).
Po zsumowaniu punktacji otrzymuje się wynik, dzięki któremu można zaplanować dalsze działania firmy.
Źródła
- https://asana.com/pl/resources/swot-analysis (dostęp: 23.08.2024)
- https://leanpartner.pl/analiza-swot/ (dostęp: 23.08.2024)
- https://questus.pl/analiza-swot-na-czym-polega-i-kiedy-ja-stosowac/ (dostęp: 23.08.2024)
- https://www.seogroup.pl/analiza-swot/ (dostęp: 23.08.2024)
Wszystkie cytaty biblijne pochodzą z Biblii Tysiąclecia.
© Źródło zdjęcia głównego: Canva.
