Korzyści z rzucenia palenia papierosów, czyli jak palenie wpływa na mózg

Papierosy są z nami nie od dziś. Szkodzą zarówno tym, co palą, jak i tym, co przebywają w pobliżu. W poniższym artykule skupimy się na mózgu i sprawdzimy, jak palenie wpływa na jego kondycję.

Zacznijmy może od historii i dowiedzmy się, kto sprowadził tytoń do Europy. Powszechnie uznaje się, że sprawcą jest Romano Paro – uczestnik drugiej wyprawy Krzysztofa Kolumba¹.

Przy okazji warto wspomnieć, że poza dobrami pożytecznymi wyprawy Kolumba przytargały ze sobą też syfilis – tak twierdzą niektórzy badacze^2,3. Coś jeszcze? A owszem! Niewolników oraz hańbę dla Europejczyków, gdy ci podczas jego wypraw mordowali w ilościach hurtowych rdzennych mieszkańców ziem odkrytych^4,5. Może warto zastanowić się nad tym, czy na Kolumba nie powinniśmy patrzeć bardziej krytycznie i przestać go w końcu wychwalać.

Palenie papierosów zabija mózg

Badania dowodzą, że palenie papierosów znacząco wpływa na strukturę mózgu, powodując istotne zmniejszenie się istoty szarej, czyli jej umieranie⁶. Czym ona jest? To obszary ośrodkowego układu nerwowego zbudowane z ciał komórek nerwowych i ich wypustek oraz komórek glejowych⁷. Istota szara odpowiada za przetwarzanie informacji sensorycznych i mechanicznych. To dzięki niej możemy myśleć, pamiętać, mówić, czytać, biegać, grać – czyli wszystko to, co robimy na co dzień⁸. Jest więc niezwykle ważna.

Naukowcy z Wydziału Psychiatrii Washington University School of Medicine w St. Louis w stanie Missouri oraz specjaliści z Research Triangle Institute z Research Triangle Park w Karolinie Północnej postanowili zbadać, jak palenie papierosów wpływa na objętość naszego mózgu⁹.

Przebadali oni ponad 32 tysiące osób z Europy. Po przeprowadzonej analizie doszli do zaskakujących wniosków. Osoby, które codziennie paliły papierosy, miały mniejszą objętość mózgu. Najbardziej ucierpiała wspomniana powyżej istota szara.

Co znamienne, eksperci uznali, że zmian tych nie da się już cofnąć, a tym samym uszkodzenia są trwałe¹⁰. Swoje wnioski wyciągnęli na podstawie osób palących w przeszłości, których mózgi nie zostały powiększone po rzuceniu palenia. Czy można więc powiedzieć palaczowi, że przepala swój mózg? No cóż, na tle powyższych badań nie byłaby to przecież nieprawda.

Według World Alzheimer Report środki toksyczne zawarte w papierosach szkodzą mózgowi, przyśpieszając jego starzenie i utratę neuronów w nim zawartych. Palenie powoduje zwiększenie produkcji szkodliwych białek. Białka te tworzą złogi w mózgu, przez co komórki mózgowe umierają. Jest to oczywiście zbieżne z wcześniej opisanymi skutkami palenia¹¹.

Palenie a Alzheimer i demencja

Badania pokazały również, że palenie papierosów zwiększa ryzyko rozwinięcia demencji i Alzheimera. Czym są obie choroby? Wpływają na mózg w ten sposób, że ten ma problemy z pamięcią, myśleniem i rozumowaniem¹². Osoby chore zapominają o ważnych rzeczach, potrafią się nawet zgubić w miejscu, które wcześniej doskonale znały.

Naukowcy z Korei Południowej przeprowadzili badania na grupie 45 tysięcy mężczyzn powyżej 60. roku życia¹³. W porównaniu z palaczami osoby, które rzuciły palenie w ciągu ostatnich 4 lat, miały o 14% mniejsze ryzyko rozwoju otępienia. Natomiast osoby niepalące oraz te, które palenie rzuciły wiele lat wcześniej, miały ryzyko mniejsze aż o 19%.

Nikotyna pomaga?

Nikotyna niszczy nasz mózg i organizm, ale przy tym ma też krótkotrwałe pozytywne działanie. Podawana w małych ilościach pobudza mózg, przez co w danym momencie polepsza się pamięć krótkotrwała¹⁴. Uznaje się, że palenie zwiększa też wydzielanie dopaminy, odpowiedzialnej za uczucie szczęścia. Profesor psychiatrii Paul Newhouse dąży nawet do tego, by nikotynę uznać za lek¹⁵.

Powyższe zalety wydają się być pozbawione sensu, jeśli przyjrzymy się temu, jakie szkody wyrządza palenie papierosów i to nie tylko w mózgu. Cóż z tego, że polepszymy chwilowo pamięć krótkotrwałą, skoro niszczymy przy okazji mózg. Palić po to, by poczuć się przez krótką chwilę lepiej? Naprawdę nie ma lepszych sposobów? A co z wyrzutami sumienia, że przepala się tyle pieniędzy?

Zalety z palenia papierosów przypominają budowniczego, który chcąc wyburzyć w mieszkaniu jedną ze ścianek działowych, weźmie sprzęt ciężki, np. koparkę czy kulę wyburzeniową, i przy okazji rozwali wszystko, co stanie mu na drodze. Robota zostanie wprawdzie wykonana, a że przy tym zniszczy cały budynek, to już mniej istotne.

Boże, pomóż mi rzucić palenie – jeden ze skutecznych sposobów pozbycia się nałogu

Nie da się ukryć, że palenie powoduje nałóg. Często widuje się palaczy stojących na mrozie, trzęsących się z zimna i tlących papierosa. Widok o tyle smutny, że powszechnie wiadome jest, że robią to z przymusu, bo tak wyszkolili swój mózg.

Sposobów na rzucenie palenia jest wiele, ale i tak wszystko opiera się na tym, czy nasz mózg nie będzie chciał ponownie wrócić do nałogu. Najskuteczniejszą formą wydaje się więc takie ukierunkowanie myśli, by te skutecznie zwalczały dalszą chęć palenia. Jeśli ktoś jest zainteresowany bezpłatnymi szkoleniami na temat tego, jak rzucić palenie, to np. Kościół Adwentystów Dnia Siódmego prowadzi czasami serię spotkań pomagającą uczestnikom rzucić ten nałóg. Warto rozejrzeć się po okolicy i zapytać lokalny zbór, czy mają osobę, która będzie umiała pomóc w tym zakresie. Można też obejrzeć wykłady na ten temat na stronach: https://www.adwentflix.pl/copy-5-of-projects-4-1-1/rzucam-palenie lub https://www.youtube.com/playlist?list=PLs8TgKBcNke0lo8Hhi_pwFDjqWv-j1-O6. Jednakże spotkania na żywo powinny przynieść lepszy skutek niż oglądanie ich w Internecie.

Podsumowanie

Czy możemy zatem stwierdzić, że palenie wpływa na nasz mózg? Oj, z całą pewnością tak. Palacze mają zwiększoną zachorowalność na demencję oraz Alzheimera i co istotne, zmniejszają swoją objętość mózgu, niszcząc go. I choć są też tacy, co znajdują pozytywne aspekty w paleniu, to wydają się one pozbawione większego sensu. W artykule przedstawiliśmy tylko wpływ palenia na mózg, a przecież dochodzą również inne zniszczenia organizmu, jak chociażby rak płuc. Jeśli więc nie chcesz sobie szkodzić, po prostu rzuć palenie.

Przypisy

1. Tytoń – roślina o właściwościach uzależniających, wpływająca w istotny sposób na stan miękkich i twardych tkanek jamy ustnej, Borgis – Nowa Stomatologia 2/2021, s. 27-30, https://www.czytelniamedyczna.pl/7122,tyton-roslina-o-wlasciwosciach-uzalezniajacych-wplywajaca-w-istotny-sposob-na-s.html [dostęp: 19.06.2024].
2. To Krzysztof Kolumb przywiózł kiłę, Facet WP, 02.01.2012, https://facet.wp.pl/to-krzysztof-kolumb-przywiozl-kile-6002892695270529a [dostęp: 19.06.2024].
3. K. Janicki, Krzysztof Kolumb i syfilis. Czy straszliwą chorobę naprawdę przywleczono z Ameryki?, Wielka Historia, 05.08.2020, https://wielkahistoria.pl/krzysztof-kolumb-i-syfilis-czy-straszliwa-chorobe-naprawde-przywleczono-z-ameryki/ [dostęp: 19.06.2024].
4. M. Procner, Niewolnictwo i krwawy podbój w imię Boga, czyli co Kolumb sprowadził do Ameryki, Ciekawostki Historyczne, 31.10.2020, https://ciekawostkihistoryczne.pl/2020/10/31/kanibalizm-niewolnictwo-i-tajemnicze-znikniecia-poczatki-ameryki-byly-skapane-we-krwi/ [dostęp: 19.06.2024].
5. M. Piorun, Czy Krzysztof Kolumb był zbrodniarzem?, Hrabia Tytus, 17.06.2020, https://hrabiatytus.pl/2020/06/17/czy-krzysztof-kolumb-byl-zbrodniarzem/ [dostęp: 19.06.2024].
6. M. Siraga, Palenie sprawia, że mózg się kurczy. Na liście skutków nawet choroba Alzheimera, Poradnik Zdrowie, 01.03.2024, https://www.poradnikzdrowie.pl/aktualnosci/palenie-sprawia-ze-mozg-sie-kurczy-na-liscie-skutkow-nawet-choroba-alzheimera-aa-QUqv-eLZn-YYew.html [dostęp: 19.06.2024].
7. Istota szara, Encyklopedia PWN, https://encyklopedia.pwn.pl/haslo/istota-szara;3915621.html [dostęp: 19.06.2024].
8. Istota szara – co to jest? Jak się zachowuje? Czym jest heterotopia?, Medonet, 22.08.2019, https://www.medonet.pl/zdrowie,istota-szara—czym-jest-i-co-warto-o-niej-wiedziec-,artykul,1733293.html [dostęp: 19.06.2024].
9. M. Siraga, Palenie sprawia, że…, op. cit.
10. I. Bełtowska, Palisz? To może skończyć się demencją. Eksperci nie mają wątpliwości, Medonet, 14.12.2023, https://www.medonet.pl/choroby-od-a-do-z/choroby-neurologiczne,palisz–to-moze-skonczyc-sie-demencja–eksperci-nie-maja-watpliwosci,artykul,42230967.html [dostęp: 19.06.2024].
11. Palisz? Ryzykujesz Alzheimera!, Jak Rzucić Palenie, https://jakrzucicpalenie.pl/palisz-ryzykujesz-alzheimera/ [dostęp: 19.06.2024].
12. A. Trębińska, Co to jest demencja?, Poradnik Gemini, 19.10.2020,  https://gemini.pl/poradnik/zdrowie/co-to-jest-demencja/ [dostęp: 19.06.2024].
13. Palisz? Ryzykujesz…, op. cit.
14. A. Urbaniak, Działanie nikotyny. Jak nikotyna wpływa na zdrowie?, Poradnik Zdrowie, 30.03.2016, https://www.poradnikzdrowie.pl/psychologia/zdrowie-psychiczne/dzialanie-nikotyny-jak-nikotyna-wplywa-na-zdrowie-aa-5YRB-CzYG-Yrw2.html [dostęp: 19.06.2024].
15. Nikotyna może leczyć, ISB Zdrowie, 25.06.2018, https://www.isbzdrowie.pl/2018/06/nikotyna-moze-leczyc/ [dostęp: 19.06.2024].

© Źródło zdjęcia głównego: Canva.